De
Hoge Heerlijkheid IJzendoorn
Regesten en transcripties
van oude stukken
1281 – 1793
Frank IJzendoorn, Mook 2006
Op verzoek van
de maker van deze webpagina’s betreffende de Hoge Heerlijkheid IJzendoorn
zijn in december 2007 deze pagina’s overgedragen aan Herman de Wit te Maarssen,
met het doel deze
op zijn domein de-wit.net te plaatsen om de informatie op deze wijze voor het internet
te behouden.
Helaas kan ik (Herman de Wit) geen aanvullende informatie verstrekken over de
gegevens op deze pagina’s.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Menu
De instellingen van de heerlijkheid IJzendoorn
Het slot
De Hof te IJzendoorn
De Pottum
Regesten
Regesten 1281 - 1413 Regesten 1413 – 1458
Regesten 1458 - 1521 Regesten 1521 - 1586
Regesten 1586 - 1664 Regesten 1664 - 1793
IJzendoorn in de Banken van Nederbetuwe en retroacta uit het gerichtssignaat van IJzendoorn (1666-1700)
Naamindex: dorpsbewoners en geërfden
Wapens en genealogische aantekeningen
***
Gelderse
charters in het archief van de heerlijkheid IJzendoorn
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Regesten
Regest: Sloet, Oorkondenboek, no 1040; voorts Schilfgaarde,
Huis Vornholz, no 1100. Transcripties:
Sloet, Oorkondenboek, no 1040 en Harenberg,
Oorkondenboek Gelre en Zutphen tot 1326 (1980), nr op datum. Bewaarplaats
van het origineel: Ostenfelde (Kreis Warendorf), archief huis Vornholz,
Nederlands gedeelte, inv.nr.1100. Het
origineel heeft aan de achterzijde een aantekening uit de 16e eeuw:
een vertichbrieff van den heren van Ochten opten tijnden, ackeren ind ander
goet tot Ysendoren tot behoeff heren Roelff die Coch.
(2) 1318 NOVEMBER 13 Verdrag tusschen Gerard van Weerdenberg heer van Puiflik
en de weduwe van Willem de Kok,
aangaande voogdij van Willem de Kok van
Yzendoren, zoon der laatstgenoemde, aangegaan ten overstaan van Otto heer van Asperen, Gijsbert van Malsen, Arnold van Hoekelem, Jan de Kok, Steeske van Brakel, Herbert
van Hoekelem en Ricoud
zoon van Gijsbert de Kok.
(3) 1332 JANUARI 21 Reinoud II, graaf van Gelre,
verleent vergunning aan Willem van
IJzendoorn en de geërfden van IJzendoorn en Ochten om een watergang met
sluis door de bandijk te maken. De ambtman mocht, blijkens dezelfde brief, deze
zwakke plek in de bandijk dichtstoppen, als hij dat voor de veiligheid van de
Neder-Betuwe noodzakelijk achtte.
Regest: Schilfgaarde, Huis
Vornholz. Transcriptie: Brennecke, Inventar der nichtstaatliche Archive, blz
208. Bewaarplaats: archief Huis Vornholz. Er zijn verschillende (18e
eeuwse) afschriften te vinden o.a. in het archief van de Heerlijkheid
IJzendoorn
(4) 1335 APRIL 27 Akte waarbij Mabeli,
weduwe van heer Willam, heer van Isenderen, ridder, aan de kapel van
IJzendoorn en de kapelaan 7 morgen land in den rechte van Ochten opten
Hoenninck, naast het land van de erfgenamen van
Baer enerzijds en dat van Koppart
Scorre anderzijds, alsmede de tiend van 20 morgen land in het gericht
van IJzendoorn, gend. de Rijswerd, schenkt, onder verplichting van het houden
van zielsmissen voor haarzelf, haar gestorven echtgenoot en "onser
vriende", 1335 des donredaechs na sinte Marcus daghe ewangeliste. Met een afschrift.
1 charter en 1 stuk.
Regesten: Schilfgaarde, Vornholz, no 1111, tevens
Brennecke, Inventar der nichtstaatliche Archive, blz 186. Bewaarplaats origineel: archief Huis Vornholz.
Fotocopie van het origineel aanwezig in het Gelders Archief (Huis Vornholz, no
1111)
(5)
1345 NOVEMBER 11 Hertog Reinoud van
Gelre beleent Willem de Koc van
IJzendoorn met het huis en de heerlijkheid van IJzendoorn.
(6) 1350 OKTOBER Hertog Reynold geeft heer Willem van Isendoirn toestemming een
windmolen te plaatsen in IJzendoorn, met bijkomende bepalingen dat de inwoners
van Echteld geen molenrecht zullen krijgen, en dat de hertog zich het recht
voorbehoudt zelf een molen te IJzendoorn te plaatsen.
Afschrift
op papier van verdwenen origineel: Gelders Archief, Hof (0124), invr nr 4922,
omslag 19, Herman Pieck contra Jasper van Wijhe. Dwangmolen te IJzendoorn, 1551
(7) 1369 MEI 1 Eduard van Gelre, Reinouds
broeder en vijand, die (Eduard) de zijde der Bronkhorsten hield, verklaart zich
met Wouter van IJzendoorn te
hebben verzoend en hem te hebben bevestigd "in synen gerichte tot
Isendoren, hoge ende lege, utgenomen onse halve hoge heerlickheydt, dat aen 't
lijff draeget". Blijkbaar was Wouter na den dood van zijn vader door
Reinoud III met de heerlijkheid Yzendoorn beleend. Van die belening is ons
echter geen acte overgeleverd.
In beide bronnen trof ik tevens aan de confirmatiebrief d.d. 4 juli
1378 van Willem oudste zoon van Gulick, hertog van Gelre en graaf van Zutphen
(…dat wij confirmeren und stedigen alsulcken brieven alse heer Wolter van
Isendoren heeft van onse lieve oem heer Eduwart…..)
(8) 1369 herfst De jaarlijkse
schatting van het land van Gelre voor het Overkwartier en de Betuwe, genaamd de
herfstbede, uitgezet door Henric van
Steenbergen, proost tot Zutphen en rentmeester van de hertog. Hierbij
o.a. IJzendoorn.
(9) 1370
FEBRUARI 21 Gerechtsbrief van Ysenderen, waarbij Wouter van Ysenderen en Haze
van Montforde, vrouwe van Ysenderen en Hoelensteyn, overdragen aan Heynric den Rover van Montforde ten
behoeve van Sweder, heer van
Montforde, den eigendom eener weide aldaar. 1370. 1 charter Sa. Vgl. R 89, 21 Februari 1370.
Bovenstaand regest:Fruin, Heren van Montfoort, no
432. Origineel: Utrechts Archief, Heren
van Montfoort, toegnr 8, invr nr 432
(10) 1378 Item een
gewinsbrieff de dato 1378 van onrechte pandtkeringen. Sig 46
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(11) 1384 APRIL 6 Stichtingsbrief der parochiekerk te IJzendoorn. Heer Wouter van IJzendoorn en zijn zoon Willem maken met toestemming van den proost
en den pastoor der kerk te Echteld de kapel te IJzendoorn, die tot dusver onder
Echteld behoord heeft, tot een parochiekerk en wijzen goederen tot haar
onderhoud aan.
(12) 1385 OKTOBER 3 Dominus concessit Wilhelmo
de IJsendaren ad vitam suam suas insulas et arenas, sitas in Walo, de
insula Vossenis infra IJsendaren inferius usque locum transfret acionis in
Wamel, quolibet anno in ferto Remigij pro otto scutis antiquis solvendis.
(13) 1386 APRIL 30 Acte waarbij Wouter, heer van IJzendoorn, ridder en zijn zoon Willem aan Lijbken Vaeck het recht geven om alles, wat hij aan het huis,
door hem gekocht van Jan van Haffen,
verbeterd heeft, te behouden, 1386.
Regesten: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1110; tevens Brennecke, Inventare Nichtstaatliche
Archive, blz 187. Bewaarplaats origineel: Archief Huis Vornholz. Fotocopie van
het origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1110
(14) 1387 Item een besegelde brieff gedateert ao 1387, waerin bij diverse
gelooffweerdige getuijgen gedeposeert wort diverse excecutien het leven concernerende
bij de richter van Nederbetuwe & de heerlijkheid Isendoirn sijn
uijtgevoert, waer in mede te sien, dat seeker delinquant ’t lijff verbeurt
hebbende & dair enboven depisdonuert sijnde, breuck betaelt heeft ain de
Heer van Isendoirn & mier aen: Amptman.
Regest van verdwenen origineel:
Register van eenige brieven, Sig 27; Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446).
(15) 1389 Item een openen besegelden
brieff, ten verzoeke Heer Willems van
Isendoorn beswooren, wair in sekere pregorativen der heerlickheijdt
Isendoirn te sien, gedateert ao 1389. Sig 29
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn (0446), Register van eenige brieven etc (17e
eeuw). Origineel ontbreekt.
(16) 1391-1392 Uit de rekeningen van de ambtman van
Neder-Betuwe Herman van Wye over
het jaar 1391-1392. Hieruit de rekeningen die betrekking hebben op de
heerlijkheid IJzendoorn.
Bron: Gelders
Archief, HA (0001), microfilm
(17) 1394 Schatting uit het jaar 1394 van de Neder-Betuwe, uitgevoerd door Deric van Groetvelt en Bor van Aelst.
Bron: Gelders Archief, HA (0001), microfilm 1210, nr 677. Hieruit IJzendoorn (folio 13 ev),
Echteld en Ochten.
Origineel: Utrechts Archief, Kapittel van
Oudmunster, toeg nr 223, inv no 1782-1 en 1782-2.
(19) 1396 AUGUSTUS 29 Wolter, heer te
Ysendoorn, ridder, bevestigt en erkent alle giftmakingen, opdrachten en testamenten
van wijlen zijne overledene moeder Arnt
van Keppel, vrouwe van Ysendoorn, en zijn overleden broeder Otto van Ysendoorn, in tegenwoordigheid
zijner broeders. Orig. Nr. 6. Deutsch; drei Siegel (dreifaches Pfahlfeh; bei
Walter und Rolof ausserdem im Schildeshaupt leopardierter Lowe; bei letzterem
das Siegelfeld verziert mit einem Engel und zwei Vogeln, und zwei wilde Männer
als Schildhalter.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz,
no 1112; Brennecke, Nichtstaatliche Archive Westphalen, Munster, Arch. Angeren,
S. 275. Bewaarplaats origineel: archief Huis Vornholz. Fotocopie aanwezig in
het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1112
(20) 1397 MEI 15 Verklaring van Liisbeth van Kersberch, dat Willem
van Isendoorn Alaertsz. van haar gelost heeft 7 morgen land in de
maelscap Ysenderen, gelegen in den broeck, die zij van zijn vader in onderpand
had, 1397 des dinxdaghes na sunte Servacius dach bisscop.
Regest: Schilfgaarde, Verzameling Vornholz, no1103.
Bewaarplaats origineel: archief Huis Vornholz. Fotocopie van het origineel
aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1103
(21) 1398 Item seker extract des signaets van Isendoirn ener affirmatie, waerbij te
sien, dat de Heerlickheijdt Isendoirn, soo veel het lijff aengaet, eensdeels
raekt den hertog van Gelre, anderdeels den Heere tot Isendoirn, en daer enboven
alle hooge en leege Jurisdictie alleen excerceert blijckende uijt seker
Instrument de dato 1398. Sig IJ
Item een attestatie van Bales pastoor tot Isendoin ende Jacob Pieters, Vicarius aldair, waerin
te sien is, Dat de Heerlickheijdt Isendoirn voor desen te lheen ontfangen is
van ’t Rijck, & naderhandt om dat sich de Heeren van Isendoirn hair niet konden
beschermen tegen t geroelt van eenige naburige hair om dese reden hebben
gegeven onder die van Gelder, die sij mede, om beschermt te worden het halve
lijff in: Heerlijkheijdt hebben overgegeven, & daernae de heerlijkheid van
die van Gelder [verso] te leen ontfangen. Sig. 34.
Item noch seker open besegelden brieff de anno 1398, wairin te sien, dat
de Heeren van Gelder & de heeren van Isendoirn in saeken het lijff
aendraegende elcx door hairen Richter recht hebben doin administreren & in
saeken ’t leven niet aengaende de Heer van Isendoirn alleen die jurisdictie
gehadt heeft. Sig 35.
Item een besegelden brieff van getuijgenis, waerin verclaert &
getuijght wort van Heijmerick van
Drueten Heer Claes soon, Henrick
van Puijffelick, datter eenen dieff op het Coesandt gericht is die
verckens gestolen had, & getuijgen, dattet halve lijff, den Hertoch van
Gelre, & d’ andere helft hebben gehadt de Heeren van Isendoirn, actum anno
1398. Sig 43.
Regesten van verdwenen origineel: Register van eenige brieven; Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446)
(22) 1400 DECEMBER 9 Willem van Ysendoorn, ridder, wordt door de hertog van Holland beleend met de rechte
eigendom van een uiterwaard, De Koesant, gelegen in den gerechte van Isendorne,
daarboven naast oostwaarts de Heer van Muers en noordwaarts de uiterdijk.
(23) 1406 FEBRUARI Willem, heer van Ysendoren, ridder, beleent Willem van Ysendoren Alaertssone, zijn neef, met alle
goederen, die zijn voorouders bij broederscheiding waren toebedeeld, gelegen in
het gericht van Ysendoren, ten Zutphenseen rechte, voorbehouden de lijftocht
van jonkvrouw Voleswiin, moeder
van Willem vnd., 1406.
Regest: Wartena, Huis Cannenburch, oorkonden nr 7.
Afschrift van verdwenen origineel: Gelders Archief, Huis Cannenburch (0407,)
inv. nr. 682
(24) 1406 DECEMBER 6 Jan
die Haze e.a.
verkoopen aan Otten van Loenresloot
8 1/2 hond en 7 roeden land, gelegen te Yzendoorn in den Rijsweerd. Op perkament
met uithangend zegel van den getuige Jorden
van den Hone in bruin was. De zegels van verkoopers en den tweeden
getuige ontbreken. Met transcriptie. 1 charter en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen,
409. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 409.
Transcriptie: ca 1900, ingesloten bij origineel
(25) 1408 Rekeningen van Johan van Meerten, ambtman in de
Neder-Betuwe. Restanten tot Ysendoren.
Bron: Gelders Archief, HA ( 0001), microfilm 1208, inv nr 585
(26) 1408 MEI 7 Willem van
Ysendoren en zijne gemalin Elsebe,
elkander weederkerig het vruchtgebruik van zekere leengoederen verzekerd
hebbende, bekennen dat de hertog van Gelre als leenheer daardoor niet zou
benadeeld worden. De oorspronkelijke perkamenten brief no 819 is bezegeld door
Willem en door Elsebe in groen was.
Regest en transcriptie: Nijhoff, Gedenkwaardigheden
III, nr 291. Verblijfplaats origineel: onbekend
(27) 1410 na JUNI 5 Wij Lysbeth van Wye, by
die ghenaden godts abdis ter Hunnepe, doen kondt dat wij verpacht hebben aan Johan den Roeden de hofstede in
IJzendoorn, afkomstig van Walraven van
Wye, ridder, voor 3 Franse schilden, ‘daer boven ende beneden naist
gelant is heer Willem van Isendoern
Ritter streckende oistwaert op die ghemeijn straet und Nordwardt die straet
dair die Broickdyck aen er get’. 1410, den maenendachs nae Ste Bonifatius dach.
N.B. zie voor afschriften ook invr nr 2143. 1 charter, bezegeld door de
oorkonder.
Origineel: Nationaal Archief, Archief Van Wassenaar van Duvenvoorde
(03.20.87), inv nr 2574
(29) 1414 APRIL 15 Jacob Peterssoen, priester, verklaart
een hofstad gelegen te IJzendoorn gekocht te hebben, dat Heer Willem van IJzendoorn hem tot
betimmering van genoemd huis en ten bate van St Ewouts ziel 48 gulden
geschonken heeft, en dat na zijn dood de renten uit de hofstad gebruikt moeten
worden voor het houden van zielsmissen voor Heer Willem en hemzelf. Origineel
op perkament, verkeert in slechte staat. Het zegel van de oorkonder is
afgevallen.
Origineel: Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn (0446), charters nr 2
(30) 1415 APRIL zat na 25 Acte van
overdracht door de weduwe van Willem die
Smit aan Jan die Haze van
land onder IJzendoorn, 1423. Met een oudere acte van overdracht, 1415 (die
hieronder volgt). 2 charters.
Origineel: archief Huis Vornholz. Fotocopie van het
origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1105A
(31) 1417 FEBRUARI 20 Schuldbekentenis
van Jorden van Ham en Jan die Smit voor Willem van Isendoorn Aellertsz., groot
50 rijnsche guldens, 1417.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1116. Origineel: archief
Huis Vornholz. Fotocopie van het origineel aanwezig in het Gelders Archief,
Huis Vornholz, no 1116
(32) 1418 DECEMBER 13 Acte waarbij Alert van Ysendoorn Herberensz.,
bastaard, en zijn vrouw Margriet
aan Herman Lambertsz 8 1/2 hont en
5 roeden land op de Ochtense waard overdragen, 1418. 1 charter. Het zegel van
de eerste oorkonder is afgevallen.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1127. Origineel:
archief Huis Vornholz. Fotocopie van het origineel aanwezig in het Gelders
Archief, Huis Vornholz, no 1127
(33) 1423 op sint Adolphus dag Acte van
overdracht door de weduwe van Ot die
Smit aan Jan die Haze van
het land onder IJzendoorn, 1423. Met een oudere acte van overdracht, 1415 (zie
daar).
Regest:
Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1105 B. Origineel: Ostenfelde (Warendorf),
Archief Huis Vornholz. Fotocopie van het origineel aanwezig in het Gelders
Archief, Huis Vornholz, no 1105 B
(33A) 1427 Heer Willem van IJsendoren verkoopt zijn weerd
buitendijks gelegen te IJzendoorn, voor de leenkamer van Gelre, aan zijn
neef Willem
van IJsendoren Alerts, met voorbehoud dat hij het wederom mag lossen
binnen zes jaar voor 1140 oude schilden. Voorts tuchtigt heer Willem zijn vrouw
aan zijn goederen te IJzendoorn. 2 stukken.
Gelders Archief, Leenkamer
(0002), no 104 (afschriften), fol 83.
(34) 1427 JULI 31 Gherit- en Henric Scultinc met hunne vrouwen Alijt en Gheertrut verkoopen aan Willem
van Ysendoren 4 morgen land, gelegen in het kerspel van Yzendoorn. Op
perkament met vijf uithangende zegels in bruin was, nl. van verkoopers en Wouter van Ysendoren als getuige. Het
zegel van den eersten getuige Wouter die
Haze ontbreekt. Met transcriptie. 1 charter en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen,
410. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 410.
Transcriptie: ca 1900, ingesloten bij origineel
(35) 1428 AUGUSTUS 11 Alert
van Ysendoren en diens vrouw Margriet
van Weylhuyssen dragen op aan Willem van Ysendoren de helft van twee
akkers land, groot ongeveer 10 hond en gelegen in het kerspel van Yzendoorn. Op
perkament met 4 uithangende zegels in bruin was, nl. van verkoopers en van Jorden van Hove en Henric Block als getuigen. Met
transcriptie. 1 charter en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen,
411. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 411.
Transcriptie: ca 1900, ingesloten bij origineel
(36) 1430 MEI 23 Acte
waarbij Jan van Rossem, richter
van Nederbetuwe, verklaart dat hij te IJzendoorn Otto van Echtelt in het bezit heeft gesteld van 11 morgen
land gend. Dailsem.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1106. Bewaarplaats
origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz. Fotocopie van het
origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1106
(37) 1431 Acte waarbij Willem,
heer van IJzendoorn, zijn vrouw Elsabe
van Loenresloot en Jacob van
Isendoorn aan Willem van
Isendoorn Aelertsz. 10 hofsteden en enig land te Ochten overdragen, 1431.
Gelijktijdig afschrift. 1 stuk. Het papier is beschadigd.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1128. Bewaarplaats
origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz. Fotocopie van het
origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1128
(38) 1431 DECEMBER 22 Acte waarbij Folswijn van
Drueten, weduwe van Aelert van
Isendoorn, aan haar zoon Willem
van Isendoorn kwijtschelding geeft van het aan haar verschuldigde, en
hem 20 morgen land in Wamel op de Liefter, haar aanbestorven van haar zoon Wouter van Isendoorn, en een huis en
hofstad te IJzendoorn aan het kerkhof overdraagt, 1431.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1104. Bewaarplaats
origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz. Fotocopie van het
origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1104
(39) 1437 Item eenen leenbrieff Jacobs Heere van Isendoirn van tien mergen gelegen in den Hoeve, dair oost
en zuijdt naest gelegen is die gemeijne straedt, noort den Broeckdijck &
westwarts Wolter Smits hoffstadt
de dato 1437. Sig 81. P.S. Origineel ontbreekt.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn (0446) “Register van eenige brieven”, nr 81. Origineel ontbreekt.
(40) 1437 donderdag na de eerste zondag na Pasen Willem van IJsendoren, Alardsz., bezet en verkoopt de goederen van Otten, de weduwe, en kinderen van Willem van IJsendoren Hermansz.,
gelegen in het kerspel van IJsendoren. Ten overstaan van Hendrik van Loenresloot, Jansz., regter
te IJsendoren. 1437, dond. na beloken Paaschdag.
(41) 1437 DECEMBER – 1438 JANUARI In de Tielse kronieken wordt gewag gemaakt van een dreigende
dijkdoorbraak te IJzendoorn tussen kerst en oudjaar 1437. Met man en macht,
zowel boeren als edelen, wordt gewerkt aan het verhogen en verstevigen van de
dijk. Uiteindelijk zorgt het bevroren krui-ijs voor een natuurlijke blokkade
tegen het water, dat bovendien iets zakt nadat aan de overkant van de Waal, bij
Leeuwen, de dijk het begeeft. Toch gaat het ook bij IJzendoorn tenslotte fout.
Navorscher 1876, blz 527 en Jan Kuys
e.a. De Tielse Kroniek
(42) 1438 MEI 12 Al de geërfden van IJzendoorn en Ochten komen, ten overstaan van Johan Trant, ambtman van Nederbetuwe en
Henrick van Louresloten Jansz,
richter van IJzendoorn, overeen om de waarden te bedijken, en maken verdere
bepalingen omtrent het beheer. Dit stuk, door ambtman en richter bezegeld, is
bekend onder de naam de "oude weerdbrief".
Afschrift (ca 1900) Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446)
(43) 1439 JULI 2 Jacob van IJsendoeren, heer van
IJsendoren, verpandt de wind- en rosmolen te IJsendoren aan Willem van Lyenden, Johan Vossen van Avezait en Johan van Meerten “alsoe laenge thent
si mith pacht vande vursegde moelen betaelt sin twee hondert ende tsoeventich
overlanscher riinscher gulden die ick hoen sculdich bin van geloende gelde”, en
belooft Willem van IJsendoeren Alardsz.,
Wolter van IJsendoeren Willemsz., bastaard, en Hendrik van Loenresloot Johansz., zijn borgen, schadeloos te
houden. 1439, op Onzer Vrouwe Visitatie.
Regesten: Kronijk Hist. Gez. Utrecht, VII, blz 75 en Kort,
Matenesse, no 525. Origineel: Hoge Raad van de Adel, Archief Huis Matenesse
(43A) 1439
AUGUSTUS 28 Jacob van IJsendoren
wordt beleend met huis en heerlijkheid IJzendoorn.
Gelders Archief,
Leenkamer (0002), no 104 (afschriften), fol 98v (regest).
(44) 1439 SEPTEMBER 17 Opdracht van de heerlijkheid
IJzendoorn door Jacob van IJzendoorn,
die de heerlijkheid van de hertog van Gelre had ontvangen, aan de hertog, ten
behoeve van jonker Willem zoon van
Egmond, broeder van Gelre. De zegels van Jacob van IJzendoorn en de
mannen van leen van Gelre Johan van Wije
en Johan van Wije Henricxzoon
afgevallen.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446),Charters, nr 3
(45) 1440 Item copie van octroij, waerbij Jacob van Isendoirn noots halve vergunt
wort, het huijs en heerlickheijd Isendoirn aen Jacob van Riemsdijck te vercopen, met noch twee copijen van
leenbrieven, den eene bij hertog Adolph,
& den andere bij Jas Pieck
Raidt en Amptman sampt stadholder van de leenen in Gelderlant, ten behoeve van
die van Riemsdijck. Sig z.
Item getuijgenis
van Jr Willem soon van Egmont, & broeder toe Gelder,
de heerlickheijd Isendoorn ast beleent heeft volgens compromis van Jacob van
Isendoirn, de selve heerlickheijd wederom ouergevende aan sijnen getrouwen
vriend Jacob van Riemsdijck ao 1440. Sig p.
Item seker
besegelinge, waer ijn te sien hoe de heerlickheijdt Isendoirn gekommen is op
die van Rijmsdijck. Sig 23.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn (0446) “Register van eenige brieven”. Originelen ontbreken.
(46) 1440 DECEMBER 13 Otte van
Yzendoren verkoopt aan Willem van
Ysendoren 8 hond land, gelegen in het kerspel van Yzendoorn. Op
perkament met 4 uithangende zegels in bruin was, nl. van verkooper, alsmede van
Gherit van Wese, Claes van Ysendoren en Gherit van Boeningen. Met
transcriptie. 1 charter en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen,
412. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 412.
Transcriptie: ca 1900, ingesloten bij origineel
(47) 1441 FEBRUARI 3 Gherit
van Boningen, Dirck Block, buurmeesters van Ysendoren en Wilhelm Gelrisch, pastor en Wolter
van Ysendoren, kerkmeesters van Yzendoorn, verkoopen, met machtiging van
Jacobs-, Otten-, Claes-, Hermanus
Wouter- en Jorden van Ysendoren,
Hermanus Willems, Henrix van
Loenresloot, Janss Arnt die Haze en
Jacob van Sunten, ten behoeve der kerk aldaar aan Willem van Ysendoren en diens vrouw een
kamp land gelegen in het kerspel van Yzendoorn, geheeten "Die kleyne
Runne" en groot ongeveer 2 1/2 morgen. Op perkament met 10 uithangende
zegels van partijen in bruin was. Met transcriptie. 1 charter en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 413. Bewaarplaats
origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 413. Transcriptie: ca
1900, ingesloten bij origineel
(47A) 1441 FEBRUARI 10 Jacob van IJsendoren verkoopt de heerlijkheid IJzendoorn,
voor de leenkamer van Gelre, aan Jacob
van Riemsdijk.
Gelders Archief, Leenkamer
(0002), no 104 (afschriften), fol 103v.
Utrechts Archief 223,
Kapittel van Oudmunster, invr nr 1782-4
(48A) 1448 JUNI 15 Wolter van Ysendoren bastert draagt een stuk land genaamd het
Koesant, voor de leenkamer van Gelre, op aan zijn zwager Michiel van Riemsdijk.
Gelders Archief, Leenkamer (0002),
no 104 (afschriften), fol 108 (regest).
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 414. Bewaarplaats origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 414. Transcriptie: ca 1900,
ingesloten bij origineel
(49A)
1453 JUNI 15
Jacob van Riemsdijk draagt de
heerlijkheid IJzendoorn, voor de leenkamer van Gelre, op aan zijn zoon Michiel van Riemsdijk.
Gelders Archief, Leenkamer
(0002), no 104 (afschriften), fol 111v. (regest).
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 415. Bewaarplaats
origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 415. Transcriptie: ca
1900, ingesloten bij origineel
(51) 1455 NOVEMBER 7 Wolter van Ysendoren, heer Willems zoon, bastaart, en zijn twee kinderen Wolter en Bele verkopen hun tijnsen te IJzendoorn aan Gelis van Riemsdijck, heer van
IJzendoorn. Twee zegels ontbreken, van het derde is een fragment bewaard waarop
het chatillonwapen te onderscheiden is. Het origineel is beschadigd, de tekst
is deels onleesbaar.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), Charters,
nr 4
(52) 1456 MEI op ons Heren Hemelvaerts avont Wolther van Yssendoren en zijn vrouw Katrijn van
Starckenboerch geven een hoeve te IJzendoorn in erfpacht uit aan Willem die Haze Claerbartsz., die in
het verleden toebehoorde aan Wolter de smid van Amerongen.
Afschrift (16e eeuws): CBG, Familiearchief De Haas
(000134) uit een oud thijnsboekje van de Hof te IJzendoorn fol. 11 et 11vso
(53) 1457 MAART des vrijdages nae Sunte Gregorius dach ppe (papa?)
Tijnsbrief van de Hof van IJzendoorn.
Afschrift (15e eeuws): Bewaarplaats: CBG,
Familiearchief De Haas (000134) thijnsboekje van de Hof te IJzendoorn fol. 1 et
1vso
Regest:
Wartena, Huis Cannenburg,inv no 680, oorkonden nr 29. Bewaarplaats origineel:
Gelders archief, Huis Cannenburg (0407), inv no 680. Daarnaast een afschrift
(16e eeuws) onder inv no 682
(55) 1460 Lijst van
steden en riddermatigen, circa 1460, waarschijnlijk bedoeld voor de
verschrijving van de landdag, de vergadering van de Staten van Gelre. Onder
Isendoorn worden vermeld: Gillis van
Riemsdiick, Wolter van Isendoorn, Willem de Haze Claerbertsz, Jan van
Rutenberch en Alert van
Isendoorn.
Overgenomen uit:
N. Plomp, Een boer is geen edelman, in Gelre 199?, blz 90 ev.
(56) 1460 FEBRUARI na 21 Akte, waarbij Wouter van IJzendoorn (van de Sterkenburg) voor een malder
raapzaad Tielse maat per jaar in tijns uitgeeft een huis en hofstede te
IJzendoorn aan Otto Willemsz.,
gehuwd met Aleid van Gesteren,
“welcker hoffstat oestwert neest geerft is Herbert
Aernts, zuydwert Derick die Smyt
Johanss, westwert die ghemeyn straet ende noertwert sunte Johans altaer
tot Ysendoeren inde kercken ende Wyllem
Vollart Johanssoen”, 1460 des dindsach nae sinte Mathijs dach apli. 1
charter
Regest: Kort, Huis Matenesse,
no 527. Origineel: Hoge Raad van de Adel, Archief Matenesse
(57) 1464 Rekeningen respectievelijk van de ambtman Johan van Rossem en de schatmeester Ghysbert van Randwijck van ontvangst van de
halve-pondsschatting in de Neder-Betuwe, 1464.
Gelders Archief, HA, microfilm 1210, nr 679 fol 9 voor IJzendoorn.
(58) 1465 FEBRUARI zat na 22 Acte waarbij Wolter van Isendoorn en zijn vrouw Katherin van Sterkenborch aan Ghijsbert van Sterkenborch 7 huizen en
hofsteden onder IJzendoorn, erfpachtsgoed, overdragen, 1465. Zegelaars: Wolter
van Ysenderen, Katherijn van Sterkenborch, Willem
dye Haze en Aellart van Ysenderen
Jordenss.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1108. Bewaarplaats
origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz. Fotocopie van het
origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1108
(59) 1465 JULI 4
Tijnsbrief
van de Hof te IJzendoorn, waarin Hubert
van den Weijde en zijn vrouw hun hofstad verkopen aan Johan Sonnedach.
Afschrift (16e eeuws): CBG, Familiearchief De Haes
(000134), uit een oud thijnsboekje van de Hof te IJzendoorn fol. 2
(60) 1466 JULI 25 Kohier van de omslag der pondschatting
in de Neder-Betuwe en de Over-Betuwe, gedaan op last van de landrentmeester Gysbert van Randwijck en de
schatmeester Aelbert van Bemmel,
uitgezet 25 juli 1466. Fol 22: Ysendoeren: Buermeyster Coenrait Block Maess ende Deric
Smyt Janss.
Gelders Archief,
HA (0001), microfilm 1210, inv.nr 680
(61) 1467 MEI 1 Johan van
Eldick en Gheertruydt,
zijn vrouw, dragen een oude Frankrijksche schild 30 stuivers op aan de pastoor
van IJzendoorn, die zij hem schuldig waren. 1467, sint Philips en Jacobs dach
geheyten mey dach. Bezegeld door de erfpachters Henrick Mozinck en Ryquyn
Jacobs. Namens Gheertruydt zegelt Herman
van Drueten Arntssoen “om gebreck wyll myns segels.” Op papier, de
zegels ontbreken.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), Charter nr
5
(62) 1470 Kohier van de omslag der schatting van Nederbetuwe gedaan door Aelbert van Bemmel en Reiner van Wye, 1470. Fol 7 en 8:
Ysendoern. Bron: Gelders Archief, HA toeg nr 0001, inv nr 683 (microfilm 1211).
Buermeyster te Ysendoern: Willem van
Loenresloit ende Dirick Smyt
Johanns.
(62A) 1473-1481 Uit het leenboek van Maximiliaan van Oostenrijk,
Bourgondisch vorst van Gelre.
Gelders Archief, Leenkamer
(0002), no 106 (afschriften), fol 94v.
(63) 1480 circa
Tijnsbrieff van een alde schilt en een capoen jaarlijks aan Gijsbert van IJzendoorn. No 54
NA, archief van
Wassenaar van Duvenvoorde, toeg nr 03.20.87.
Inventaris van het archief van de heerlijkheid IJzendoorn (ca 1760). Het
origineel ontbreekt.
(64) 1483 MAART 2 Henrick van Zeelen Lottenssz, raad en
stadhouder van de lenen van de aartshertog van Oostenrijk, Bourgondië etc,
beleent Ernst van Isendoorn op
diens verzoek met de Hof te IJzendoorn, na weigering van Gielis van Rymsdijck, heer van
IJzendoorn, hem daarmee als leenheer te belenen. Afschrift d.d. 22 februari
1595 van de hand van Ar. van Staende,
landschrijver van Veluwe.
CBG, familie-archief De Haas (00134) met transcriptie
(65) 1485 JUNI 12 Otth
van Wye, richter in Nederbetuwe, draagt over aan Jacob van Apelteren, kannunik ten Dom,
ten behoef van het kapittel ten Dom, 3 morgen land te IJzendoorn, afkomstig van
wyff ende kynderen zeligen Dyrck Smeetz,
goed voor een rente van 1 nobel ’s jaars. Met de (geschonden) zegels van Otth
van Wye en de gerichtslieden Johan van
Isendoren en Ott Dyrcks. 1
charter.
Regest:
Heeringa, Inventaris van het archief van het kapittel ten Dom te Utrecht, nr
2010; origineel Utrechts Archief 216, Kapittel ten Dom, 2210
(66) 1489 MEI 11 Vidimus gegeven door Olivier van Meekeren, richter van
IJzendoorn, op 5 maart 1560 van een erfpachtbrief d.d. 1489 op sinte Pancras
avont, waarvan een tekstfragment volgt: “Ick Margriet
van Rutenborch doe kond ( ) dat ick met Wilhem Wouters myne ghekoren momber ( ) in enen vasten ( ) erfpacht vuijtghegheven ende verpacht heb Wilhem Bruijck ( ) eenen acker lantz gheleghen binnen den
cerspell van Isendoren gheheiten Vinckenacker, daer ostwardt nest gheleghen is
Gis……toris van Uchten, zuytwardt den stranck, westwart die here van Egmondt ende noirtwardt die
[scijmslaghen] by den bandieck.”
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 6
(67) 1492 Brieff van
Erffjaars renten ten behoeve van den kerke te IJzendoorn, de anno 1492. No 44
NA, archief van
Wassenaar van Duvenvoorde, toeg nr 03.20.87.
Inventaris van het archief van de heerlijkheid IJzendoorn (ca 1760). Het
origineel ontbreekt.
(68) 1493 Rekeningen van de rentmeester Goessen van Bemmel als schatmeester van
ontvangst van de 2e pondschatting in het ambt Overbetuwe, en van
uitgaven, 1493. Hieronder ook vermelding van IJzendoorn.
Gelders Archief,
HA, nr 1102, fol 494 (film 1249)
(69) 1500 Verklaringe van
den Custos omtrent de publicatie van Schouwe inde Heerlijkheid, 1500. No 51
Verklaringe van
den Priester van IJzendoorn aangaande de collatie van het altaar dat Jan van de Sant daar gestigt heeft. Nr
37 (ongedateerd circa 1500).
NA, archief van
Wassenaar van Duvenvoorde, toeg nr 03.20.87.
Inventaris van het archief van de heerlijkheid IJzendoorn (ca 1760). Het
origineel ontbreekt.
(70) 1500 Item noch een
beswooren attestatie waerin verklaert wort ao 1500 dat geen weeten bij
scholtissen van Nederbetuwe aengaende enige schouwen gedaen sijn geweest. Sig
4.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(71) 1502
OKTOBER 3 Hertog Karel stelt Jelis van Riemsdijk heer tot IJsendoren
in het bezit van het goed de Potthum in de Neder-Betuwe, tegen een jaarlijksche
uitkeering van 26 gouden guldens. 1502, lune post Remigij episc. Gelijktijdig
afschrift in lib VI der veertien registers, fol. 80.
Regest: Nijhoff,
Gedenkwaardigheden, deel 6, no 382
Item seker accoord tusschen hertog Carll
ende Jelis van Riemsdijck, als
onder leenheer over den hoff Pottum, door versuijm vervallen, opgericht. Sig 22
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(72) 1504
FEBRUARI 27 Hertog Karel doet
aan Hendrik van Helsum, die hem
een huis te Wageningen had verkocht, daartegen afstand, voor den tijd van zes
jaren, van de pacht van het goed de Pottum te IJzendoren, hetwelk om de
ongehoorzaamheid van Lambert van Buren
in beslag genomen was. 1504, des dinxdaichs na Petri ad cathedram.
Oorspronkelijk, op papier, naast een signetin rood was door den hertog
onderteekend, in het pakket Karel van Egmond No 4.
Regest: Nijhoff,
Gedenkwaardigheden, deel 6, no 409
(73) 1507 Rekeningen van ontvangst van 2 termijnen
van de staatpenningen in de ambten Over-Betuwe, Neder-Betuwe etc. van de
erfhofmeester Henrick, heer van Gent. Hieruit: IJsendoorn. Bewijs:
Gelders
Archief, Hertogenlijk archief toeg nr 0001, invr nr 1149. I, fol 130 (film
1256) en invr nr 970, fol 21 (film 1231)
(74) 1510 APRIL 4 Opdracht van 8 hont land in het Broek van IJzendoorn van de
echtelieden Wilhem Doeys van Voern
en Lysbeth Zassen aan hun broeder
Johan Doeys van Voern priester en
pastoor te IJzendoorn, d.d. 1510 op sinte Ambrosius dach. De oorkonde spreekt
van “de gerechte helft van een kempken lants gelegen bynnen den kerspel en de
heerlickheyt van Ysendoren in het broeck haldende omtrent acht hond lants en
die in voirtyden zeelige Wilhem van
Ysendoorn Othens toe the hoeren pleech die ander helfte heer Johan Doys
aff toebehoirt”. Van de rechter zegel is een fragment bewaard, die gelijkenis
vertoond met het wapen van de familie Die Haes.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 7
(75) 1514 FEBRUARI 18 Zeger
van Balveren heer tot Ysendoren verpacht aan Johan
van Ysendoren drie stukken land, gelegen in het kerspel van Yzendoorn.
Op perkament; het zegel van verpachter ontbreekt. Met transcriptie. 1 charter
en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 418. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 418.
(76) 1514
AUGUSTUS 17 Segher van Balveren,
heer van IJzendoorn, beleent Ernst van
Ysendoern met de Hof te IJzendoorn, zoals dat zijn voorouders bij
broederscheiding was toegedeeld.
Afschrift:
Gelders Archief, Huis Cannenburg (0407), inv nr 680
(77) 1515 APRIL 24 Anthonis
Ryquytssoen verklaart 2 ‘ackeren lants’ onder IJzendoorn van de kerkmeesters Seger van Balveren heer tot Ysendoren, Jacop van Ryemsdyck bastart en Ryquyt Goessensz in erfpacht te hebben
ontvangen voor 4 Rijnsche gulden, d.d. 1515 op Sinte Marcusavont. Oostwaarts
Anthonis voersz, zuidwaarts de Kerkstraat en noordwaarts Henrick Maessoen. Het zegel van de
oorkonder is afgevallen.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 8
(78) 1516 OKTOBER 18 Eernst van
Ysendoeren
verklaart van Otto van Wye
ontvangen te hebben 80 "goede golden Overlantsche Rynschen gulden",
“welke ic ende heb gehad op een goed geheten den Rysweert liggende binnen de
heerlickheit van Ysendoren na vermogen des principale haefftbrieff toebehorende
Ghysbert van Ysendoeren of sin
erfgenamen (etc) In oirkonde der waarheid en want ick Ernst van Ysendoern voors
by myn zegel nyt comen en can, so heb ic myn naem met myn handen op spaim des
brief selve ghescreven ende tot meerder verticheyt van desen so heb ic gebeden Bernt wt den Enge en Bernt Freyse van Dolre casteleyn op
Duersteden dese openen brief voor my te bezegelen enz. In ‘t jaer ons heren
1516 op sunte Lucas dach evangelist”.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 419. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 419.
(79) 1516 OKTOBER 21 Henrick
van Riemsdyck met Segher van Balveren namens Johan Doys, enerzijds en Ott van Wye met Alairtt van Ysendoeren namens de echtelieden Airnt van Wyck en Herberen van Ysendoeren anderzijds,
treffen eene minnelijke schikking ter bijlegging van een geschil omtrent eene
hofstede te Yzendoorn. Onderteekend door alle 4 partijen. 2 stukken.
Regest: De Graaf, Huis Soelen, 420. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 420.
(80) 1517 Noch eenen coopbrieff waerin Zeger
van Balveren, heer tot Isendoirn ao 1517 van Dirck van Meerwijck, scholt tot Ochten, koopt een stuck
landts, met granen ende bepotingen op den Graeft aen beijden zijden daertoe
gehorende, in de Heerlickheijdt Isendoirn gelegen buijten dijcx, suijdtwaerts
streckende aen het Steencampken. Sig 63
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, “Register van eenige brieven”, nr 63.
Origineel ontbreekt.
(81) 1517 FEBRUARI 1 Zegher
van Balveren,
heer tot Ysendoren, Jacob van Rymsdijck
bastaard en Willem Doeys van Vaern
bekennen gezamenlijk schuldig te zijn aan de proost van Oudmunster, uit hoofde
van de tienden van IJzendoorn, het bedrag van 80 golden philips gulden, af te
betalen in twee jaar. 1 charter. Het eerste zegel is afgevallen.
(82) 1518 Airnt van Wijck verklaart verkocht te
hebben aan Joffer van Wye
(Geertruid Tengnagell, echtgenote van Otto van Wije) het goed "den
Ryeswerdt" groot ongeveer 23 morgen en gelegen in de heerlijkheid
Yzendoorn, benevens de daaraan verbonden tijnzen, pachten en renten. Bij dezen
verkoop heeft tevens vereffening plaats van den losprijs waarvoor Oth van Wye, Goisen van Vairyck, Johan van
Balveren, Eernst van Isendoeren en
Johan van Isendoeren in 1500 Gysbert
van Isendoeren uit de gevangenschap hebben vrijgekocht. 1518. 2 stukken.
Regest: De Graaf, Huis Soelen, 421. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 421.
(83) 1518 SEPTEMBER 4 Hertog Karel van Gelre beleent Dirck van Stralen als “echteman und
momber” van Hillegont Smans, ten
overstaan van de leenmannen Herman
Tengnagel en Herman van Poelwick,
met de leengoederen het Koezand en de Ochtense weerd. Afschrift.
Gelders Archief (0124) Hof van Gelre
Civiele processen, toeg nr 4977, omslag 20 Melchior Schetz contra Herman Pieck.
Spolie, 1574
(84) 1519 – 1522 Rekeningen van
de rentmeester Johan van de Steenhuys
van ontvangst van de staatpenningen en pondspenningen in de Nederbetuwe.
Hieronder IJzendoorn.
Gelders Archief HA (0001), nrs 974-978
(microfilm 1232)
(85) 1519 MAART 26 Arnt van Wyck verkoopt aan
diens zwager Ott van Wye voor 208
Brabantsche gulden een goed gelegen te Yzendoorn. Op perkament met uithangend
zegel (beschadigd) van verkooper in groen was. 1 charter en 1 stuk.
Onderstaande transcriptie naar het 19e eeuwse afschrift.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 422. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 422.
(86) 1519 MEI 4 Ernst van Ysendoern van de Sterkenborch
beleent zijn jongere broeder Johan van
Ysendoern met de Hof te IJzendoorn, liggende in de heerlijkheid
Ysendoern ten Stichtsten rechte.
Afschrift:
Gelders Archief, Huis Cannenburg (0407), inv nr 680
(87) 1519 MEI 17 Johan Janss verkoopt aan Haick van Ruytenburch eene vordering
groot 39 1/2 currente gulden op Henrick
Alairtss en diens vrouw Mary,
welke vordering hij wenscht te verhalen op een aan die echtelieden behoorend
huis en hofstad in de heerlijkheid Yzendoorn. Op perkament en met 3 uithangende
zegels in bruin was van Johan die Haze,
richter en Johan van Ysendoeren en Anthonis van Loenresloit als getuigen.
1 charter en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 423. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 423.
(88) Ongedateerd, ca 1520 Uit het
“Register” van het schepensignaat van de heerlijkheid IJzendoorn (17e
eeuw): Item bekentenisse van Peter Deijs
ende Digna Pomp dat sij een erff
thijns, & erffpacht hebben, twee kleijne hoffsteden, neffens den anderen
gelegen, dair jairlicx uijtgaende eenen cappuijn ofte twee smal hoenders, ende
noch eenen golden ouerlandschen Gh Rijns gl & een deel was voirde Perck,
toe behoeff van de pastoirs. Sig 77
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(89) 1520 Belening van Alardt van Isendoorn, minderjarig, bij
monde van zijn momber Henrick van Welij,
met een weerd in de heerlijkheid IJzendoorn.
Gelders Archief,
Leenkamer, Egmontsche leenen
23 mei 1536 heeft Alart van Ysendoorn Alarts, meerderjarig,
hulde gedaan, en zijn echtgenote Rembolda Nerincx aan genoemde goederen
gelijftocht. Overigens wordt in bovenstaand boek ook Het Koezand met de
Ochtense weerden vermeld, beleend in 1518 (zie daar).
(90) 1520 JANUARI 10 Arnt van Wyck en diens vrouw Herbert van Issendoeren verkoopen aan Otto van Wye een goed geheeten
"den Rysweert", gelegen in de heerlijkheid Yzendoorn. Onderteekend
door Herbert van Issendoeren. Het
zegel van haren man ontbreekt.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 424. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 424.
(92) 1520 MEI 1 Aellert
Henrickssen, diens zuster Katherina,
Franck Geritss en diens vrouw Iken
Hendricksdochter, verkoopen aan Gertruydt
Tennagell, weduwe van Ott van Wye,
een huis, hof en boomgaard in de heerlijkheid Yzendoorn. Op perkament met 4
uithangende zegels van verkoopers in groen was. Met transcriptie. 1 charter en
1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 425. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 425.
(93) 1520 MEI 21 Art van Wyck en diens vrouw Herbert
van Ysendoren verklaren van de weduwe van Ot van Wye ontvangen te hebben 55 Rijnsche gulden in
mindering der koopsom van aan haar verkochte goederen, gelegen te Yzendoorn.
Onderteekend door verkoopers en Anthonys
Hendrickszen als getuige. Met transcriptie. 2 stukken.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 426. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 426.
Utrechts Archief 223,
Kapittel van Oudmunster, invr nr 1624-1
(95) 1521 MEI 13 Johan Janss verkoopt aan Segher van Balveren heer tot Ysendoern
een huis en hofstad in de heerlijkheid Yzendoorn. Op perkament met 2
uithangende zegels in bruin was van Johan
die Haze Gysbertss, richter, en Anthonis
van Loenresloit als getuige. Het zegel van den tweeden getuige Gherit van Eck ontbreekt. Met
transcriptie. 1 charter en 1 stuk.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 430. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 430.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 432. Origineel:
Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 432.
(97) 1522 Item een coopbrieff de anno 1522 bij de
welcke Zeger van Balveren
verkocht wort van Anthonis de Haes
13 hondt landts, genant de Krelt. Sig 56
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(98) 1523 Akte, waarbij het kapittel
ten Dom Marcus van Weze, kannunik
ten Dom en twee andere personen machtigt tot het beheer van eenige goederen te
Zoelen, Kesteren, Echteld, Ommeren en IJzendoorn, en tot ontvangen der pachten
daarvan, 1523. 1 charter.
Regest: Heeringa, Inventaris van het archief van het kapittel ten
Dom te Utrecht, nr 2082
(99) 1523 FEBRUARI 14 Opdracht van een erfpacht door de echtelieden Steven Dueys van Vorn en Berth Zas aan Johan Doys van Voern, priester en pastoor te IJzendoorn,
broeder van genoemde heer Dueys, van 2 brabantsche gulden “des jaers van Johan
Jacobss ende Ludolpha echte luyden hebben gande vyt enen acker lantz haldende
omtrent vier hont lantz mijt alsulke tymeringe bepotinge als die vurs acker
gelege is onder den kerspell van Echtelt ende in die mailscap van Meell,
geheiten Noerlijngen daer ostwert naest gelant is Steven Dueys voirs zuydtwairt
dat Gulipe lant westwairt dye ghemeyn strait ende noirtwairt Ghuyrt Sterk off
Wije dair all om ende tom myt recht gelendicht mochten wesen (etc). Soe
bekennen wy echte luyden … dat wy den selven prinzipalen erffpacht brieff ende
jaerrente ende alle ingehautdijs brieffs vercoift hebben (aan) heren Johan
Dueys van Varn priester ende pastoir tot Ysendoren onsen brueder ende zijnen
erven alle jair die twe goede gulden brabantz payment twyntich stuver brabantz
.. erffjairrenten (etc)”. 1523 op Sinte Valentijns dach Martyris. Zegels van
de oorkonders afgevallen.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 9
(100) 1526 Item een coopbrieff, waerbij Zeger
van Balveren gekocht heeft van Peter
de Haes & Lijsbeth van Brenck
echteluijden 2 dardepartten in eenen camp landts groot omtrent 2 mergen ao
1526. Sig 60
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(101) 1526 JANUARI 25 Gherit Jacops, priester, verkoopt voor
de thijnskamer van de Hof te IJzendoorn, een “hoffstadt lants”, genaamd
Sgreeven bongairt, aan Zeger van Balveren,
heer van IJzendoorn.
Afschrift: CBG, FamilieArchief De Haas (000134), thijnsboekje van de Hof
te IJzendoorn, fol 4.
(102) 1526 MAART 22 Berteken
Ebertsdochter draagt een hofstad gelegen aan de Affter straet op aan Johan van Isendoren, heer van de Hof te
IJzendoorn.
Afschrift: CBG, FamilieArchief De Haas (000134), thijnsboekje van de Hof
te IJzendoorn, fol ultimo.
(103) 1527 JANUARI 17 Fundatie van een
erfmis in de kerk van IJzendoorn door het echtpaar Segher van Balveren, heer van IJzendoorn, en Mechteld van Riemsdijck.
Origineel: Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), charter nr
10
(104) 1528 Acte van verpanding door Joist van Sweten, amptman ende richter
inde Nederbetuwe, van de proosdij-tienden te Echteld en IJzendoorn, op verzoek
van Anthonis de Winrade, kanunnik
van St. Marie te Utrecht. Gecancelleerd. 1528. 1 charter.
(105) 1529 Item een besegelden vercoopbrieff waerbij Jan de Haes, Willem de
Haes & Jenneken Gerrits
Willems huijsvrouw vercopen Zeger van
Balveren Her toe Isendoirn alsulcke interest, als haer van Catharina de Haes hair moij aengeerft
was dato 1529. Sig 71
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, “Register van
eenige brieven”, nr 71. Origineel ontbreekt.
(106) 1530 Uit de rekeningen van Joost van Zwieten, ambtman van
Nederbetuwe, ontvangsten over 1530: Item Gherit
van Eck te Ysendoern van een [neer]slach die langhe jaren geleden was te
waren is ghedee~ xx golt gl
Item Gelis op die Pottem
van een vonnis dat hij enden hadde te IJsendoern van een weduwe is die helft
ghedee~ om tsamen ii golt gl
(107) 1532 JANUARI 13 Testament van Johan Doeys
van Voern, “priester en in der tijt pastoer tot Ysendoren. Als momber
van Johan Doeys treedt op Jan die Haeze
Ghysberts, richter te IJzendoorn. 1532, op Sunte Pancras avont Martyris.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 11
(108) 1532 JULI 10 Hertog Karel bevestigt als landsvorst en
leenheer het erfmagescheid tusschen Marie
en Anna, dochters van Seger van Balveren heer van IJsendoren.
Afschrift in liber XIII der veertien registers, fol 102.
Regest: Nijhoff, Gedenkwaardigheden, deel 6, no 1689
(109) 1533 Item
gerichtelicke attestatie gedateert anno 1533. in de welcke verclaert wort, dat
noijt gehoort is, dat die Amptluijden van Nederbetuwe oijt eenige weet in de
kercke tot Isendoirn hebben laeten doin veel weiniger, dat sij buijten de
heerlickheijt oijt eenige horden, oft paelen hebben verbrocht. Sig O
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(110) 1533 MAART 6 Hertog Karel
doet afstand van het recht tot het zetten van een molen te IJsendoren. Onderstaand
naar een afschrift in het dossier van de zaak tussen Herman Pieck en Jasper van
Wijhe (zie onder 1551).
(111) 1533 MAART 10 Johan Dueys van
Voern,
pastoir in der tijt tot Ysendoren en Seger
van Balveren heer tot Ysendoren als een collator der pastoryen voirs
verpachten aan Arnt Dueijs
Willems Dueijs natuurlijke zoon een “hoffsteken lants ombetijmert ende
onbepoet” gelegen in de heerlijkheid IJzendoorn aan der Achterstraat,
oostwaarts de Molenstraat, zuidwaarts de pastorie, westwaarts Peter Jacobs en noordwaarts de
Keyserstraat, 1533, des manedachs voir Sinte Gregorius Paus.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 12
(112) 1535 MAART 3 Johan van Isendoren geeft als tynsheer een huis
en hofstad in de heerlijkheid Isendoren in tijns uit aan Thomas Henrickss na opdracht door de
erfgenamen van Hilleken Goerts Creyts dochter.
1 afschrift.
Afschrift: 16e
eeuws. Bewaarplaats: Gelders Archief, Huis Cannenburg (0407), inv no 683
(113) 1535 SEPTEMBER 13 Voor Jan Janssen,
scholt tot Ysendoren en de gerechtslieden Jan
die Haes Wolters en Willem van
Loenresloit, verklaart Meth
Jansdochter, heren Jordens van
Wije’s zaliger moeder, samen met haar momber Derick Block, het testament van haar overleden zoon
gerechtelijk te willen “voltrecken en nae te gaen” zoals “hoeren soen
geordneert heeft by synen leven”. Hieronder volgen de nadere bepalingen. De
zegels zijn afgevallen.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 13
In het “register” van
IJzendoorn trof ik nog twee (ongedateerde) acten aan, waarin Meth Jansdochter
vermeld wordt:
Item eenen vercoop, ende
transportbrieff bij de welcke Arndt Duys bastart & Dirck Cornelis dochter
echteluijden overgeven en opdragen Peter Jacobs & Mechtelt Jansdochter een
huijs en hoffstadtsken, als het selve gelegen is aen de Achterstraet, onder de
Heerlickheijdt Isendoirn, bepaelt oost aen plesken waters met eene gemeyne
wegh, suijd de pastorie Noort de Keyserstraet, voorbehalden den Heer van
Isendoirn sijnen jairlicxen thijns, te weten eenen olden Buddrages, ende de
pastorie tot Isendoirn 27 brabandsche stuivers. Sig 76
Item een schultbrieff van
Peter Jacobs & Mechtelt Jansdochter, waerin sij bekennen Jacob Pieck
uijtter haren huijs & hoffstadt schuldich te wesen een gulden ad 20 st
jairlicx, welcken huijs en hoffstadt sij vercoft hebben aen Arnt Duijs &
Dirck Cornelis dochter die den gulden jairlix te betaelen genomen hebben, als
blijckt uijt brieff & transfixbrieff. Sig 47
(114) 1535 DECEMBER 2 Jan van IJsendoren, heer van de Hof te
IJzendoorn, lijftocht zijn vrouw Margriet
van Rossem aan al zijn bezittingen te IJzendoorn. 1 charter.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 536. Bewaarplaats
origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz. Afdruk van het
origineel op microfilm aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 536
(115) 1537 Sint Bonifatius dach Item gerichtelicke acte van Joost van Sweeten, Amptman en
Dijckgreeff in Nederbetuwe anno 1537 gepasseert, waerbij verclaert wort, dat de
seven gevers de Heerlickheijdt Isendoirn in den verlopen dijck willende geven,
’t selve door authoriteijt van de Raiden Carlls Hertogen toe Gelre, als
overleenheer belet is. Sig L
Regest: Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn (0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw).
Afschrift op papier, charters, no 14 (met in de linkermarge een hoofdletter L)
(116) 1537 Tijnsbrief van de Heer van IJzendoorn de Anno
1537. No 64
NA, archief van
Wassenaar van Duvenvoorde, toeg nr 03.20.87.
Inventaris van het archief van de heerlijkheid IJzendoorn (ca 1760). Het
origineel ontbreekt.
(117) 1538 JANUARI 22 + FEBRUARI 23 Gerit van Merwick draagt zijn goed te IJzendoorn over aan zijn
zoon Gerrit, en deze draagt het
op aan Johan van IJzendoorn, heer
van de Hof.
Afschrift (16e eeuws):CBG,
Familiearchief De Haas (000134), uit een oud thijnsboekje van de Hof te
IJzendoorn, fol. 5vso, 6 en 6vso. Transcriptie: een getypte transcriptie, hier overgenomen,
was ingesloten bij het het archief
(118) 1538 OKTOBER 17 Testament van Anthonis van
Loenresloit, waarbij hij voor de zielerust van zijn overleden echtgenote
Berth, en voor die van zijn
ouders Wyllem van Loenresloit en
joffer Juth ‘myt hoeren kynderen’
een erfmis sticht, voor te lezen op het Sint Johan’s altaar in de kerk van
IJzendoorn. Bezegeld door Anthonis van Loenresloit, Jacob Pieck heer van IJzendoorn, Johan Dueys van Voern, pastoor, Derick Block en Roeloff
Janssen, kerkmeesters en Johannes Bor. 1538, Sint Lucas avont. Van de
zes zegels resteren er twee 1) Anthonis van L: een dun liggend kruis 2) Johan
Doeys: een zwaar staand kruis.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 15
In het “register” van IJzendoorn
vond ik nog de vermelding van een ongedateerde koopbrief, waarbij Jacob Pieck
koopt van Anthoni van Loenresloit tien morgen land op de Weerd gelegen, genaamd
‘de Sandweert’, leenroerig aan ’t huis Isendoirn. Sig 28.
(119) 1539 Uit de lijst van
de brieven etc van het Wassenaers-Catwijks archief inzake de heerlijkheid
IJzendoorn (opgesteld ca 1760, zie nr. 293): nr 77 Tynsbrieff ten behoeve van
de kerk van drie goude rijders gaande uijt een Hoffstad buijten dijks, genaamt Jan Goossens Hoffstat./ Idem nr 101: Nader
contract over den tyns gaande uit Jan Goossens hoffstad buiten dijks te
IJzendoorn, 1539.
NA,
archief van Wassenaar van Duvenvoorde, toeg nr 03.20.87
(120) 1539 OKTOBER 11 Gerichtelijke verklaring van heer Jan
Dueys van Voern pastoor te IJzendoorn c.s. ten verzoeke van Jacob Pieck heer van IJzendoorn, dat
zij nimmer hebben gehoord of vernomen dat de Amptman van Nederbetuwe, Albert van Ermelen is komen rijden in
de heerlijkheid IJzendoorn enz. 1539, op alre heiligen avont
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toegnr 0446, charters, nr 16
(121) 1540 Tijnsboekje van de Hof te IJzendoorn,
getiteld “Pacht cedul van dat broeck tot Isendoren anno XXXX ende van tijns
erfpacht tot Ysendoren ende tot Ochten”, groot 20 folio’s.
Origineel: Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, map “Aanwinsten
1976”
(122) 1540 circa Attestatie van Joost van Zwieten, voormalig ambtman van Nederbetuwe, voor schepenen van de stad Arnhem, aangaande
visserij op de Waal ter hoogte van de heerlijkheid IJzendoorn.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, 2e
omslag
(123) 1540 circa Verzoekschrift van Jacob Pieck
aan Willem, hertog van Kleef en
Gelre, waarin hij zich beklaagt dat op 5 mei l.l. gekomen zijn drie rotten
krijgsknechten in ’s Hertogen dienst en te Tiel in bezetting liggende, die met
behulp van 10 of 12 gravers den bandijk tusschen IJzendoorn en Echteld
opgegraven, een daarin liggende sluis opgebroken en toegedamd hebben, hetgeen
op onwettige wijze is geschied en in strijd met den vorstelijken bezegelden
brief, waarmede hij de ongestoorde uitoefening over zijn recht 300 jaren lang
kan bewijzen. Hij verzoekt dat de hertog bevorderen zal dat de sluis hersteld
en de geleden schade vergoed zal worden, en zoo zijn [r kt] besluit mocht
worden zich aan diens rechtelijke uitspraak te mogen onderwerpen.
Verzoekschrift aan Gijsbert van
de Poll, amptman tusschen Maas en Waal en Jacob Pieck, heer tot
IJzendoorn ook namens de geërfden in den weerd te IJzendoorn, aan Bannerheeren,
Ridderschap en Steeden van het hertogdom Gelre, waarin zij zich over dezelfde
zaak beklagen en hunne tusschenkomst uitroepen. Beide stukken in minuut, met
eene en dezelfde hand op één blad geschreven.
RAG, Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr
0446, 19e eeuwse aantekening. Het origineel ontbreekt.
(125) 1541 JANUARI 10 Uit de rekeningen
van Claes Vijgh, ambtman van
Nederbetuwe, inkomsten: Item opten Xen dach Januarij Johan Wouters als buurtmeijster van IJsendoren gecomponeert
van weterungh brouke in bijwesen van den landtschrijver und heeft gegeven pro
dno xiij gt v st
(126) 1541 FEBRUARI 16 Bannnerheeren,
ridderschap en steden van Gelre en Zutphen wijzen Jacob Pieck, heer tot Ysendoern, Jan Wyttenhorst, heer ter Horst, Wylhem van Baer, Ponciaen
Groenewolt, raadsman te Nijmegen, en Thomas
van Buerkloe, raadsman te Zutphen, aan als hun afgevaardigden naar den
rijksdag te Regensborch, waar de keizer zijn rechten op Gelre en Zutphen zal
aantonen.
Regest: Graswinckel, Oud archief der gemeente Arnhem, no 1396
(127) 1543 Uit de rekeningen van Claes Vijgh, ambtman van Nederbetuwe,
ontfanck: Item Herman Wouters
heeft eenen nederslach gedaen in die heerlickheyt van Ysendoren und is
gecomponiert van den vurs guderen voir XX keysergulden, dat die heer van
Ysendoeren halff toecoempt ind heeft dander helft voor den keyser betaelt X
keyser gulden facit X g g
Gelders Archief, Rekenkamer van Gelderland 0012, invr nr
(128) 1544 MAART Stukken betreffende de aankoop door Johan van Ysendoorn van de helft van
een wal aan de wetering te IJzendoorn, tynsplichtig aan den heer van
IJzendoorn. Twee stukken.
Gelders Archief, Huis Vornholz, no 1109
(129) 1544 JUNI 21 Philips die Ghier en Gherit van de Gheyn Reynersdochter, zijn vrouw, erkennen
overgedragen te hebben aan Johan van
Ysendoren een jaarrente van 4 gouden carolusgulden, gaande uit 5 morgen
land in de heerlijkheid Ysendoren op de Legen Weert.
Gelders Archief, Huis
Cannenburch (0407), no 158
(130) 1544 JULI 8 Voor de gezworen richter en scholt van de heerlijkheid IJzendoorn Jan Janssen, en voor de gerichtslieden Jan die Haes Wolters en Arnt Ryquits, verklaart Philips de Ghyer, die ‘scholtus off
peynder’ van Nederbetuwe was onder drie opeenvolgende ambtmannen, n.l. Arent
van Bueren, Joost van Zwieten en thans Claes Vijgh, dat hij ‘nijt weet in der
kercken tho Ysendorn gedaen’ heeft, ‘gelijck hij andere durpen op de Waelstroom
voir de schouw gewoon was’. 1 charter. Zegels afgevallen.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn, toeg nr 0446, charters, nr 17
(131) 1545 JANUARI 2 Jacob Pieck, heer tot Ysendoeren, beleent
Johan van Ysendoeren, zijn
‘zwager’, met alle goederen, die zijn voorouders bij boedelscheiding waren
toebedeeld, gelegen in het gericht van Ysendoeren tot een Zutphens leen. 1
charter; het zegel van de oorkonder is verloren.
Regest: Wartena, Huis
Cannenburch, invr nr 680 (origineel) en 682 (afschriften van beleningen).
Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Cannenburg (0407) inv no 680;
daarnaast 16e eeuwse copie onder no 682
(132) 1545 SEPTEMBER 6 Uit de rekeningen
van Claes Vijgh, ambtman van
Nederbetuwe, ontfanck: Item opten VIen dach septembris die pastoer van
IJsendoeren durch Hubert vanden Bergh
bij den dijckgreve gecomponiert van dyckbroicken in bijwezen Jaspar van Wijhe und Adriaen van Rossum und heeft voor den
keyser betaelt IIII g gl.
Op donderdag 21 januari 1551 werd de
pastoor van IJzendoorn, die bezittingen had te Echteld en Ochten, opnieuw
beboet, met hetzelfde bedrag. Hij was niet de enige die zich die dag moest
melden bij het gericht: ook Pelgrom Deijs, Arnt Janss, Cornelis Ottens namens
het Onze Lieve Vrouwen altaar te Echteld, Thonis Peters, koster aldaar, Remmit
[ uss], Philips die Ghyer, de weduwe
van Syll, Rutger Rembolts en Jan Wouters waren de klos. Datzelfde jaar werden
ook de pastoor van Echteld en de kapelaan van Oy op het matje geroepen.
Gelders Archief, Rekenkamer van Gelderland 0012, invr nr
(133)
1545 NOVEMBER 20 Dat
huys ende heerlickheyt van Isendorn, so die van alts met al haren toebehoor
gelegen is, tot Zutphenschen rechten ontfangen bij Herman Pieck, erve sijner moder Marie van Balveren, 20 Novembris 1545
(134) 1547 APRIL 27 Minnelijke schikking tussen Jacob Pieck, heer van IJzendoorn, en Claes Vijgh, ambtman van Nederbetuwe,
met de handtekeningen van de ‘gescheijtzvrunden’ Maarten van Rossem, Willem Burckart, W van Baexen en Joachim van Hoemen. Dijkschouw en de
gerezen problemen met de Tielenaren (zie nr. 123).
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, 1e
omslag no 6
(135) 1549 Uit de rekeningen van Claes Vijgh, ambtman van Nederbetuwe,
ontfanck: Item Jan Deuys van Ysendoren
is by den Amptman gecomponiert van rechtbroicke und heeft voorden keyser
betaelt II g g ind II malder haveren idt malder XII st.
Item Jan Deuys van Ommeren is by den Amptman
gecomponiert van rechtbroicke tegens Jan Deuys van Ysendoren ind heeft voor den
keyser betaelt IIII g gl.
Gelders Archief, Rekenkamer van Gelderland 0012, invr nr
(136) 1549 FEBRUARI 21 Coen
Gijsbertsz en zijn vrouw verkoopen aan Jacob
Pieck heer tot Yzendoorn een huis en hofstad in de heerlijkheid Yzendoorn.
Op perkament, zegels ontbreken. Met transcriptie. 1 charter en 1 stuk.
Perkamenten brief waarvan de beide zegels zijn afgevallen.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 444. Bewaarplaats
origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 444. Transcriptie: ca
1900, ingesloten bij origineel
(137) 1549 MEI 25 Huwelijksvoorwaarden tusschen Gielis Pieck en Judith van Rutenborch. Op perkament met restant van een
uithangend zegel in groen was. Overige zegels ontbreken. Met transcriptie. Als
huwelijksvrienden treden op: Jacob Pieck
heer tot IJsendoorn, Raad van de Koninklijke Majesteit in Gelderland en Herman Pieck vanwege Gielis Pieck, zoon
en broer; Johan van Rossum
(momber) en Barbara weduwe van
Rutenborch, echte dochter selige Haick
van Rutenberch onser dochter en nicht. De bruidegom brengt mee het huis
te Enspijk; de bruid onder andere de nagelaten goederen van haar vader te
IJzendoorn en Ochten, alsmede een huis in Nijmegen.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 445. Bewaarplaats
origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 445. Transcriptie: ca
1900, ingesloten bij origineel
(138) 1549 JULI
26 Pachtbrief van het Koezand en de Ochtensche weerd voor Henrick van Grootfelt Goosens en Jacob Janssen “mit allen die huijsinge
schueren ende bergen mitten duijffhuijs und voorts alle dat zoijlant ende
weijlant daer toe behoorende gelegen binnen den wertdijck & buijtendijcks
ghelijck sij dat in gebruijck gehadt hebben ses jaer lanck”
Gelders Archief 0124
Hof van Gelre Civiele processen, toeg nr 4977, omslag 20 Melchior Schetz contra
Herman Pieck. Spolie, 1574
(139) Na 1549 Accoord tussen Harmen Piek en Jelis Piek van weegen Judith
Ruijtenborg sijn huisvrouw, weegens tien mergen Lands den Aalsom geheeten.
No 86
NA, archief van
Wassenaar van Duvenvoorde, toeg nr 03.20.87.
Inventaris van het archief van de heerlijkheid IJzendoorn (ca 1760). Het
origineel ontbreekt.
(140) 1550 JANUARI 24 Attestatie van de priester van het St. Ewaldsaltaar in de kerk van
IJzendoorn betreffende gebruik door de buren van Echteld van de rosmolen in
IJzendoorn, 1550. 1 stuk.
Jan Jans, scholtus tot
Ysendorn, verklaart dat voor hem, en voor de gerichtslieden Willem Jacobs en Gerrit Lammerts, verschenen is Derrick van de Gruijt, priester van het
Sint Ewalts altaar te IJzendoorn, ‘alt omtrent tsostich jair’, en deze heeft
getuigt, met de hand op de borst, zoals dat een priester betaamt, dat hij meer
dan dertig jaar in IJzendoorn gewoond heeft, en in die tijd, n.l. 26 jaar lang ‘cammersaal’is
geweest bij heer Jorden van Wijhe,
priester, en zijn moeder [Matmaij]
(Zij wordt elders Meth genoemd). De voornoemde heer Jorden - aldus getuige Dirk
van de Gruijt - was een natuurlijke zoon van Willem van Wije, en de voornoemde Matmaij
was over de 80, en in haar jonge dagen was zij door haar vader (Jan) ‘verhuert’
op het huis tot Echteld, en ‘aldair was zij bemint van de voorg heer Willem’,
en bij hem kreeg zij Jorden en meer kinderen, die allen jong stierven. Getuige
Dirck heeft voornoemde Matmaij menigwerf horen zeggen over het gemaal tot
IJzendoorn, eer nog Jacob Pieck, heer van IJzendoorn de genoemde molen had
laten zetten en ook nadat die molen gemaakt was, dat die van Echteld en Oij te
IJzendoorn op de molen pleegden te malen en dat Claes van Tellicht ‘anders/auders tot IJsendorn dat voir
maellen plege te hebn’. Voorts verklaart de getuige dat hij haar heeft horen
zeggen dat binnen Echteld geen rosmolen pleegde te staan ‘dan int orloich dair
Echtelt thans vyant was’. Toen had Otto
van Wijhe op zijn huis ‘meer van lange tijt’ koren opgeslagen, en huurde
hij Bart Aellarts in die zijn
‘selffs rosmolen op bracht end aldaer een tyt lanck op maelde’, tot dat Zeger van Balveren, in der tijd heer
van IJzendoorn, de molen van Bart opkocht. Derrick van de Gruijt sluit zijn
getuigenis af met de mededeling dat Jorden van Wije bij die laatstgenoemde
transactie betrokken was.
NA, Archief Van Wassenaar van
Duvenvoorde, toeg nr 3.20.87, inv nr 2575
Item eenen certificatiebrieff gegeven
van Jacob Pieck Heer tot Isendoirn, alsoo Geurdt Hoeffs aldt sijnde 95 jaren
getuijgenis heeft gegeven, dat op Echtelt binnen sijnen gedencken geenen
Rosmeulen geweest is, gedateert ao 1548 Sig. 38.
Item een besegelde certificatie waerin
verclaert wort dat Berendt Janss sonder becroodens Otto van Wijhe tot Echtelt
een rosmolen aldair gestaen hebbende vercocht heeft aen Zeger van Balveren voir
eenen camp weijlandts van 5 mergen & 40 Philips gulden. Sig. 70
Item seker besworen attestatie waerin verclaert wort dat
die van Echtelt tot Isendoirn ter meulen hooren & wanneer sij daer kommen,
om haer coorn te doen maelen, alsdan niet arrestabel sijn. Sig. 72.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel ontbreekt.
(141) 1550 APRIL 10 De vicedeken van het kapittel van
Oudmunster te Utrecht verpacht de goederen van het kapittel te Echteld en
IJzendoorn voor twee jaar aan Herman
Pieck.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn toeg nr 0446, charter no 19
(142) 1551 Herman Pieck contra den ambtman van Nederbetuwe, omtrent de
rechtmatigheid van de dijkschouw in de Heerlijkheid IJzendoorn. Het dossier
bevat 4 stukken, waaronder een brief van Herman Pieck, en een brief van Claes Vijgh.
Een derde stuk bevat “copijen der verbiedinge des Heren van IJsendoren
belangende dijckschauwen” met zes extracten uit het gerichtelijk signaat, uit
1539, 1544, 1545, 1546, 1547 en 1549, waarin zulks wordt bevestigd.
Gelders Archief
0124, Hof van Gelre, beschrijving der civiele procesdossiers 1543-1596. Inv nr
4921, omslag 1
(143) 1551 Herman Pieck contra Jasper van
Wijhe. Dwangmolen te IJzendoorn. Het dossier bevat 4 stukken, inclusief
afschriften van twee privilegebrieven uit 1350 en 1533.
In zijn brief
aan Cantzeler en Raden herinnert Herman Pieck, heer van IJzendoorn, aan de
privilegiën die hertog Reinald gegeven had aan Willem van IJzendoorn en
benadrukt nog eens dat in die brief staat dat niemand anders in IJzendoorn of
Echteld nog een windmolen mag plaatsen. Maar de molen van IJzendoorn is in de
woelige tijden “durch des lants vianden afgebrannt wordenn” en de [intfermant]
is “durch verloop van orloge ein tytt lanck anders verbleven.” In brief B is te
lezen hoe hertog Karel het recht op het zetten van een dwangmolen bevestigt en
daar bovenop afstand neemt van de clausule dat ook de hertog van Gelre een
molen mag zetten in IJzendoorn, mits de armen ieder jaar “een malder weits”
wordt gegeven. En Herman Pieck vervolgt: “De wael nu die moelen vande viand
afgebrannt was heft myn vader Jacop
Pieck in kraft der vurs brieven de wynd und rosmoelen tot zynen groeten
gewichtigen kosten weder upbauwen und eine nyhe moelen doin maecken”, edoch
ondertussen heeft Jasper van Wijhe, profiterend van de politieke strubbelingen
in zijn tijd, zelf een rosmolen laten zetten “in Stevens bongart”.
In zijn
verweerbrief billijkt Van Wijhe zijn eigen optreden “in craft seeckeren
possessie van myn alden molenwerff inde kerspell van Echtelt gelegen und
alsnoch tegenwoirdigen heeft undgenoempt is den moelenwirff und alsoe geheyten
hefft ad multos annos xx, xxx, xl, l, lx, lxx, lxxx vund alsoe meer jaere”.
Bovendien, verdedigt Van Wijhe zich, heb ik alleen maar een rosmolen geplaatst,
en dat valt binnen de regels.
Gelders Archief
0124, Hof van Gelre, beschrijving der civiele procesdossiers 1543-1596. Inv nr
4922, omslag 19
(144) 1551 FEBRUARI 11 Voor richter en scholtus Olifier van Meekeren en de
gerichtslieden Jan Deijs van Voirn
en Cornelis Ailberts is
verschenen Pellegront Deijs, die verklaart
en getuigt dat hij gezien heeft dat wijlen Joost
van Zweeten, ambtman in Nederbetuwe, aan kwam rijden met de schouten van
Ochten “boven dair die heerlicheyt van Ysendoren aengaet, ind reedt aldair ind
beneden buijten der heerlicheijt voirs nest den Leygraeff reedt we deromb op”.
Op papier, met 3 zegels.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446, charters, nr 20
(145) 1551 AUGUSTUS 27 Item extract uijt het signaet der
heerlickheijdt Isendoirn bij geregte inwoonders & naburen voors verdraegen,
waer in vervat, dat men niemandt inde heerlickheijdt mettenwoon sall laeten
kommen, ofte in cameren sall laeten woonen, sij waeren erst vroom & de
heerlickheijdt miterkent & sij erst hare nabuirschap met eenen gulden
schilt halft tot profijt des heren tot Isendoirn & halft tot profit van
gemeijnen geerfden geworven. Den 27 Aug 51. Sig. no. 24
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446, Register van eenige brieven
etc. Het origineel ontbreekt.
(146) 1552 APRIL 28 Voor substituut-richter Johan
Janss en de gerichtsluiden Johan
van Ysendoren en Alert van
Ysendoren getuigen en verklaren Derick
Jans die Smitt en Herman Lomppe
ten eerste, dat zij op Aswoensdach j.l. Claes
Vijgh naar Eldik gevaren hebben, en dat genoemde Claes Vijgh in de Waalstroom
ter hoogte van de heerlijkheid IJzendoorn vissers ontwaardde, die met
zalmkorven in de weer waren, waarop hij van hen “froen eysten” het welke de
vissers hem weigerden te geven of te lenen. “Dan erboeden sich dat froin onder
den gerichte van Ysendoren te liggen”. Ten tweede getuigen genoemde heren dat
zij nooit gezien of gehoord hebben “dat men eniger salm met korff, off paellen,
ind der gelycke stedige visserer van salm, off der gelycken vyssen tho vangen
plach tegen der vurs heerlicheyt vytgesondert nu omtrent nesste acht of negen
jaren.” Drie zegels, twee afgevallen, van het eerste zegel is een fragment
bewaard waarop het chatillonwapen te zien is (toebehorend aan Jan Janss).
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446, charters, nr 21
Vgl: Item sekere attestatie voor
Olivier van Meekeren Richter tot Isendoirn in anno 1552 op St Andries avondt
beleijt, verclaerende dat Clais Vijgh Amptman in Nederbetuwe sekere inwoonders
van Isendoirn op de Waelstroom tegen over Leeuwen vischende die selven corven
om tween heeft gehouwen, om datse hem het froon weigerden & die selven
boven recht gepooght heeft voor de Banck van Kesteren te gedagen. Sig S.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn, toegnr 0446, “Register van eenige brieven”
(147) 1554 SEPTEMBER 2 Namens de ‘gemeyn nabueren, inwoonders ende ondersaeten van de
heerlicheyt Isendoren’ verklaren Jan
Jans (zegelt met het chatillonwapen), Thomas
Roeloffs (zegelt met een schaar in het schild), Joost van Tijell, Willem
Jacobs, Johan Wolters, Jan Dueys
van Voern, Jan de Haes Peters (zegelt met het sautoir in het schild) en Jacob Jans (in het schild een soort
vaas met drie lange dunne stengels van vair), zoals te lezen is in het het “Register
van eenige brieven” no 57: “dat sij weinich ofte geen recognitie aen wijlen
Jacob Pieck & Herman Pieck gedaen hebben, die haer van verschijdene lasten
hebben bevrijt” en dat zij daarom hebben “geconsentert Herman Pieck haeren here
van ijder ton biers die in de Heerlickheijdt getapt wort te geven den dobbelen
vuijrijser”. Met andere woorden: van iedere ton bier die in IJzendoorn getapt
werd zou voortaan een dubbele vuurijzer, berekent ad 2 st en 1 cnt. accijns
geheven worden ten behoeve van de heer van IJzendoorn.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn, toeg nr 0446, charters, nr 22
(148) 1554 NOVEMBER 3 Getuigenverklaring van Evert
Hillebrants Elis en Jan
Hartschboll voor richter Olivier
van Meekeren en de gerichtsluiden Henrick
Alartsz: en Jan Huybertsz:
aangaande de straf die zij ten tijde van Jacob
Pieck, heer van IJzendoorn, hadden gekregen voor het verdonkeremanen van
een gezonken schuit. Naar een ongedateerde copie.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn, toeg nr 0446, ongedateerde copie uit de 18e eeuw
(148A) 1556 Uit naam van vorst Philips II wordt Herman Pieck, heer van IJzendoorn, voor de leenkamer van Gelderland
(her)beleend met de heerlijkheid IJzendoorn.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn, toeg nr 0446, charters, nr 23
(149) 1557 DECEMBER 20 Voor de
leenkamer van de heerlijkheid IJzendoorn verklaart Jan Jansz schuldig te zijn aan Gherit van den Steenhuys 18 gouden rijders guldens jaarlijks
aan rente, gaande uit zijn goed te IJzendoorn, geheten St Jans altaar, groot
omtrent 10 morgen. Deze rentebrief is gestoken door een transportbrief d.d. 18
augustus 1630 (zie daar).
CBG, Familiearchief De Haas (000134). Transcriptie: getypte transcriptie
(20ste eeuws) ingesloten bij origineel
(150) 1558 Notulen tot vereeniging
van den Twist tussen Harmen Piek
en Claas Vijgh. Nr 61.
Advis over her verschil tusschen Harmen Piek Heer van IJzendoorn, en
Klaas Vijgh Amptman in Nederbetuwe. Nr 48. (Nummers uit de Wassenaarse lijst,
zie (293))
Nr 61, in de
charterbox van de heerlijkheid IJzendoorn, Gelders Archief (0446), nr 24. Het
tweede stuk, nr 48, bevindt zich eveneens in het archief van de heerlijkheid
IJzendoorn, in de portefeuille met als opschrift “Lijst”, met als titel: Advys van rechtsgeleerden aangaende het verschil tusschen de Heer van
Isendoirn Herman Pieck ende amtt Claes Vygh over de bewoerdingen de leenbrief
wegen de hoge jurisdictie. Het gaat hier om een rechtsgeleerd advies van G. van
Dyemen en Jacob Wtten Eng. Naar hun mening geldt het recht dat de hertog zich
had voorbehouden “dat aent lijff draaget” alleen in gevallen die met het
verlies van het leven worden gestraft.
Vgl: Persistie van Herman Pieck Heer van IJzendoorn in de
zaak tusschen hem en den Ambtman van N Bet Claes Vijgh betreffende de vraag van
het toekennen van het recht van straffen aan den lijve ter gelegenheid van de
gevangenschap van Henrick Jacobs te IJzendoorn.
- In de inventaris van processtukken van het Hof I p. 126
leest men Claes Vijgh Henrick Jacobs te hebben gevangen – de stukken zijn niet
meer aanwezig. Herman Pieck +1562.
Regest: Gelders Archief 0446, Heerlijkheid IJzendoorn, portefeuille
“Aanwinsten 1976”, notitie op gelinieerd papier (ca 1920);
Vgl: Item een missive Jacob Pieckx de dato 58 aen sijn soon
Herman Pieck waerin te vinden groote strubbelingen soo den Amptman Claes Vijgh
des Heerlickheijt aengedaen heeft, als meer te sien wat & wie de Heeren van
Isendoirn buijten becroidijnen van amptluijden in Nederbetuwe voor vrij geleij
in de heerlickheijt gegeven hebben. Sig. 49
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(151) 1559 OKTOBER 1 Jacob
Pieck
heer tot Ysendoeren, Johan van Rossem
heer tot Poderoyen en Meynertzwyck, Johan
van Rossem en Wolter van
Ysendoren, maken een magescheid op verzoek van en met Adrien van Ysendoren, Henrick van Ysendoren,
Johanna van Ysendoren, Anthoenis van Amstel als vertegenwoordiger van Anna van Ysendoren, Maria van Ysendoren en Digna van Ysendoren, zulks omtrent de
nalatenschap van Johan van Ysendoren,
Margriet van Rossem en Marten van
Rossem. Op perkament en met uithangende zegels in bruin was van Jacob
Pieck en Adrien van Ysendoren. De overige zegels ontbreken of zijn sterk
geschonden. Met transcriptie. 1 charter en 1 stuk. Hieruit een fragment,
betrekking hebbend op de bezittingen te IJzendoorn.
Regest:De Graaf, Huis Soelen, 434. Bewaarplaats
origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 434.
(152) 1560 Item Henrijck die smith van
IJsendoren is beijden Amptman ende Herman
Pijeck als heere van Isendoren gecomponeert van een dootslach hij in die
heerlijcheijt tot Isendoern gedaen had aen heer Anthonijs van Meerten zeliger ende heeft betaelt pro domino X
daler facit IX gold. gl. XVIIJ st. brab. (in de kantlijn staat:) Bij een
attestatie geteekent bij Geert vanden
Steenhuijs spreken van XX daeler af de heer van IJsendoren de helft
heeft genoten.
Gelders Archief
0012, Leenkamer van Gelderland, Rekeningen ambtman Claes Vijgh, inv no 5196
(153) 1562
JANUARI 3 Item noch eenen Leenbrieff ten behoeve van Herman Pieck Hermans, waermee den
selven beleent wort met huijs en Heerlickheijdt Isendoirn, ten 2. met de werden
& sanden aen & in den Waelstroom gelegen tegen Dreumel, ten 3. met het
halve veer tusschen Tiell en Wamel gelegen. ao 1562. Sig 12
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(154) 1562 Heer Henrick
Adriaanss, pastoor te IJzendoorn, en eertijds kapellaan te Dreumel,
contra Harmen van den Poll,
ambtman van Maas en Waal. Onderwerp: pastorie van Dreumel/nalatenschap van de
daar overleden pastoor. Het dossier bevat o.a. copiën van drie
getuigenverklaringen, onder ede afgelegd voor het gericht van IJzendoorn:
·
21.01.1561, getuige Willem Hinckart. Richter Olivier van
Meeckeren, gerichtslieden Anthonis Peterss en Anthonis Aertss
·
01.02.1561, getuige Johan van Balveren Adriaans den alden. Richter
als boven; gerichtslieden: Anthonis Peterss en Ghiesbert van Wychen
·
04.05.1561, getuige Johan Henricks. Richter als boven,
gerichtslieden Johan die Haes Peters en Johan Ffoijert.
Gelders Archief 0124 Beschrijving der civiele processen
voor het hof van Gelre 1543-1596, nr 4946.5
(1569) De pastoors van Dreumel en IJzendoorn
contra Herman van den Poll. Kostendeclaratie.
Gelders Archief 0124 Beschrijving der civiele processen
voor het hof van Gelre 1543-1596, nrs 4962, omslag 4
(155) 1562 NOVEMBER
1 Akte, waarbij Johan Peters
die Haes en Dederik Janssen,
leenmannen van het huis IJzendoorn, verklaren dat Hendrik van Isendoorn a Blois verzocht heeft beleend te
worden met het huis, de Hof te IJzendoorn genaamd, 1562. 1 charter.
(156) 1563 NOVEMBER 2 Jhr. Gerrit de Roever, in 1562 schepen van Tiel, geeft in 1563
geld op de Bloemkamp, een perceel weiland in IJzendoorn, welke hypotheek Reinold Jan van Stepraedt in 1670 van
zijne nazaten inlost. 1 charter, met vier zegels.
Bewaarplaats origineel: CBG,
Familiearchief De Haas (000134). Een getypte transcriptie is ingesloten bij het
origineel
In een pachtcedule van de Hof van IJzendoorn d.d. 11 december 1645 staat dat de pachter dient uit te keren aan de erfgenamen van Melchior de Roever 29 gulden en 13 ½ stuiver, en aan de erfgenamen van Henrick de Roever 20 gulden en 2 stuiver.
(157) 1563 DECEMBER 22 Extract uit een
inmiddels verdwenen gerichtelijk signaat van de heerlijkheid IJzendoorn, waarin
Steven Willems wegens diefstal en
doodslag ter beschikking wordt gesteld van de heer van IJzendoorn en de ambtman
van Nederbetuwe.
Gelders Archief, Hof (0124), invr nr 5478, omslag 9 (24.02.1666) bijlage
J3
(158) 1564 Hof van Gelre, Civiele procesdossiers
(Gelders Archief 0124, 4951, omslag 5). Thomas
van Carpen contra Jacob Pieck,
heer tot IJzendoorn. Erfenis, 1564. In de bijlagen een extract uit de huwelijkse
voorwaarden tussen Jacob Pieck en zijn “verleden huysfrouwe” Hermanna van der Hoenelick, 1542 sint
Matthijs avondt des heiligen apostels (20 febr.)
(159) 1565 Item een chijronge op de landtweteronge gedateert ao 1565 waerin te
sien, hoeveel roeden de heerlickheijdt Isendoirn & andere dorpen in Over en
Nederbetuwe te ruijmen hebben. Sig. 50
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), Register van eenige brieven etc (17e eeuw). Origineel
ontbreekt.
(160) 1567 MAART 21 Missive van het Hof aan den
Stadhouder, begeleidende een request van Johan
Mom, ambtman van Maas en Waal, met een copie eener verklaring van de
Ridderschap van dat ambt. Het betreft het gevolg van het proces tusschen Jacob Pieck, heer van IJzendoorn en Herman van de Poll over het ambtmanschap van Maas en Waal. Naar
aanleiding van ’s Hofs sententie was Mom door Pieck als ambtman genoemd en had
een eed gedaan. Er is voor van de Poll dus geen grond om tegen Mom op te
treden, gelijk hij gedaan heeft. Het hof adviseert, dat de Stadhouder zoowel
aan van de Poll als aan de Ridderschap schrijve, aan de laatste, dat het haar
plicht is behoorlijk recht te doen.
Gelders Archief, Hof van Gelre, brieven, nr 445.
Zie ook: Gelders Archief 0124 Hof van Gelre, beschrijving der civiele procesdossiers
1543-1596, inv nr 4960, daaruit nr 8: Jacob Pieck contra Herman van den Poll,
ambtman van Maas en Waal. Pandschap ambtmannie.
(161) 1569 Herman van den Poll contra Alart van Isendoorn. Restitutie “van
sijnen mysshevang aen gespraecken sijnde”. Van de Poll eist in zijn brief aan
Cantzeler en Raden van het hertogdom Gelre 600 carolus gulden van zijn
opponent.
Gelders Archief 0124 Beschrijving der civiele processen
voor het hof van Gelre 1543-1596, nrs 4962, omslag 7
(162) 1570 MEI 5 Item copie authentique van Cantzelaer
& Raden den 5. Maij 1570 aen Claes
Vijgh Amptman in Nederbetuwe geschreven, waerin Cantzelaer & Raden
voors. in eenen moordadigen terecht te stellen begeren, datse alsoovele des
Heren van Isendoorns als Conincklijcken Mts. gerechticheijdt gepreservert wort.
Sig. 65
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446, Register van eenige brieven etc (17e
eeuw). Origineel ontbreekt.
(163) 1570 NOVEMBER 10 Huerbrief voor Willem van Herwaerden, borger van Tiel,
voor zes jaar, van het Koezand en de Ochtense weerd. Getuigen zijn Jan die Roever en Dyrck Vaeck namens de verpachter: Melchior Schetz heer van Rumpt, en Herman van Herwaerden en Ghisbrecht van de Geyn namens de
pachter. Nr C3 (pakket klager)
Gelders Archief 0124 Hof van Gelre
Civiele processen, toeg nr 4977, omslag 20 Melchior Schetz contra Herman Pieck.
Spolie, 1574
(164) 1571 Hof van Gelre. Melchior Schetz,
heer van Rumpt, echtgenoot van Anna van
Stralen, en via haar beleend met het Koezand en de Ochtsense waard,
procedeert tegen de heer van IJzendoorn. Inzet van de strijd is het eigendom
van een aanwas onder IJzendoorn. Het dossier bevat 3 stukken, waarvan het
eerste hieronder is afgedrukt. Het gaat om een getuigenverklaring van
(vermoedelijk) ambtman Claes Vijgh ten behoeve van Melchior Schetz, en gericht
aan Cantzeler en Raden van Gelderland. Het tweede stuk, een klad, is afkomstig
van de Ridderschap. Het derde stuk tenslotte is een verzoekschrift gericht aan
het Hof om de zaak te mogen voortzetten op de wijze zoals aan het eind van het
eerste stuk is uiteengezet. Als gevolmachtigde van de heer Schetz treedt op Johan die Roever, burgemeester van
Tiel.
Gelders
Archief 0124 Hof van Gelre, beschrijving der civiele procesdossiers 1543-1596,
inv nr 4969, omslag 38
(165) 1571 Rekeningen van
het buurwerk te IJzendoorn, getiteld “Buerwerck ende onraeth de anno LXXI op
het binnenfelt tho Isendoren.
Origineel:
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Aanwinsten 1976”
(166) 1572
JANUARI 12 Voor Jan Jansz de Haes,
richter in de heerlijkheid IJzendoorn, en de gerichtsmannen Oth Goesensz van Herwarden en Peter Petersz, verschijnt juffrouw Margaretha van Hoekelum en van Tyell,
weduwe van Joist van Tyell. Zij
verklaart oud te zijn 48 jaren en geboren te zijn op het huis tho Hokelum. En
zij legt een (in mijn bron niet nader aangeduide) eed af voor “God ende alle
sijnen lieven heilighen, oir handt op oir borst liggende wie sulcx thoe
vrouwelicker wijese behoirt”.
Origineel
aanwezig in archief huis Hoekelom onder Ede; overgenomen uit
handschriftencollectie Muschert in het Gelders Archief
(166A) 1573
APRIL 7 Peter Gerrits, wever
van Weert, gevangene van de drost van Nederveluwe op St. Johanspoort. Moord op
een vrouw in Yzendoorn en diefstallen. Het dossier bevat o.a. twee stukken
afkomstig van het gericht van IJzendoorn.
Gelders Archief,
0124 Criminele processen 1544-1718, inv nr 4528, omslag 3
(167) 1574 Melchior Schetz contra Herman Pieck,
heer van IJzendoorn. Spolie, 1574. Hieronder twee getuigenverklaringen
uitgeschreven, de eerste afkomstig van Jan van Dolder ten behoeve van de
klager, en de tweede afkomstig van een groep bejaarde inwoners van de
heerlijkheid, opgetrommeld door de verweerder, de heer van IJzendoorn dus.
Gelders Archief
0124 Hof van Gelre Civiele processen, toeg nr 4977, omslag 20 Melchior Schetz
contra Herman Pieck. Spolie, 1574
Het dossier bevat verder o.a. bijlagen E, F, G en H:
soortgelijke attestaties uit dezelfde tijd en met dezelfde strekking. In G
beweren de getuigen dat zij nooit gezien of gehoord hebben dat Claes en Jhelis
Pieck enige runderen in de betreffende weide gedreven hebben. Uit nr H
begrijpen we dat het overste Koezand in het jaar 1547 31 morgen baulants
bevatte, en het nederste Koezand 17 morgen baulants “dat all nu binnen corthen
verleeden jaren in die weij gelacht is”. Uit de papieren van de klager (Schetz)
de volgende bijlagen: A. leenbrief d.d. 4 september 1518 (zie daar), B drie
pachtcedulen van het Koezand uit 1549, 1555 en 1570; C2: bovenstaande
getuigenis van Jan van Dolder.
(168) 1575
NOVEMBER 12 Gerichtelijke handhaving van Herman
Pieck, heer van IJzendoorn, in het geschil van een middelsant in den
stroom, waarop Alart van IJzendoorn
inbreuk had gedaan.
Gelders Archief 0446, Heerlijkheid IJzendoorn, charter no 26
(169) 1576 NOVEMBER
25 Reversaal van Alard van
IJsendoorn voor het consent tot betaling van een weerd, genaamd het
Steenenweert, met een losrente van 36 car. gulden. Tot behoef van Arents van Zeller ende Elyzabet synder huysfrouwe. Met zegels
van Alart van Isendoren (beschadigd), Goessen
van Varick en Christoffel du Four,
leenmannen.
Gelders Archief, toeg nr
0243, invr nr 1781
(170) 1577 –
1583 Extracten van een inmiddels verdwenen gerichtelijk signaat van de vrije
heerlijkheid IJzendoorn, door Frans Versteegh, secretaris der heerlijkheid in
1656 op papier gezet ten behoeve van het proces, aangespannen door A. Gerritsen
Hack, burger van Tiel, contra het gericht van IJzendoorn.
Item den derden
dach Decembris ao lxxvii heeft Laurens Gerrits geswooren richter der
heerlicheijt Isendoren tho gerecht geseten ende die banck gespannen, bij
gerichtsl. Cornelis Jacobs & Dirck
Hermans.
[Wijst]
Claerbolt Willems ten voir oirdell met gevolch ridder ende knechten, dat Goossen
van Ingen volmechtich Jor Henrick van Isendoren of in gewijs durch Jan van
Tijell op huijden gedaen geen verclaringe genieten sall.
Item den
eerstten dach Julij ao lxxviij heeft Laurens Gerrits geswooren richter der
heerlicheijt Isendoren to gerecht geseten ende die banck gespannen, bij
gerichtsl. Johan van Tijell ende Cornelis Jacobs.
Wijst Peter
Hanricks voer recht met gevolch ridder ende knechten dat den volmechtigen die
Grave van den Bergh op een voer oirdell geen claringe genieten sall.
Item den xix
dach Decembris ao lxxxi heeft Laurens Gerrits geswooren richter der
heerlicheijt Isendoren to gerecht geseten ende die banck gespannen, bij
gerichtsluijden Claerbolt Willems ende Johan Willems.
Wijst Johan
Willems voor recht met gevolch ridder ende knechten dat Christiaen van Benthem
volmechtich derweduwe van den Poll geen Appellation en sall genieten und dat wt
oirsaecken vermogens der versegelongh.
Item den xii
Martij ao lxxxiij heeft Laurens Gerrits geswooren richter der heerlicheijt
Isendoren tho gerecht geseten ende die banck gespannen, bij gerichtsl. Alardt
van Isendoren vund Wolter Jans.
Erkennen die
naburen dat Anthonis van den Berch metten sijnen tot die beroepen verclaringh
niet onfenckelick en sijn, ten weer dat sij binnen veertien dagen gerichtelick
aenden secretario in brengen in gelijcken casu sulcx gevallen te sijn.
Accorderende met
originele bij mij Fr Versteegh secretaris 1656.
Gelders Archief
0124 inv nr 5383 omslag 17.
(171) 1578
FEBRUARI 19 en 23 Schatpenningen, uitgezet door de Gelders overheid, voor de
heerlijkheid IJzendoorn. Groot 6 folio’s.
CBG,
Familiearchief De Haas (000134). Origineel op papier, met transcriptie.
(172) 1580
FEBRUARI 8 Tijnsbrief van het Hof te IJzendoorn, waarin Jan Cornelisz en zijn vrouw Marij hun gerechte helft van een
hofstede te IJzendoorn opdragen aan Hendrick
van Isendoeren. 1 stuk met 1 zegel.
CBG,
Familiearchief De Haas (000134). Origineel op perkament, met transcriptie.
(173) 1581 MEI 18 Pachtbrief voor zes jaren van de
proosdij-tienden en –tinsen te Echteld, IJzendoorn, Ooi en Medel voor Herman Pieck, heer tot IJzendoorn, Anthonis Pieck, zijn broer, en Ottho van Wijhe, heer tot Echteld, voor
600 keyser Carolus gulden. 1 charter. Het eerste zegel is bewaard.
(174) 1583 JANUARI 31 Otth Goissensz van Herwarden,
secretaris van Yessendoern, geeft een relaas over de omstandigheden, waaronder,
en het salaris, waarop hij in 1581 door Riick
van de Pafoirdt, rentmeester, benoemd is om de zaken van den graaf tzo
Berch voor de bank van Kesteren waar te nemen, en erkent hiervoor zijn salaris
ontvangen te hebben. Oorspr. op papier (invr nr 5910), onderteekend door den
oorkonder.
Regest: Van Schilfgaarde, Huis Bergh, Reg 3816
(175) 1584 MAART 8 Otth Goissens van Herwarden
publiceert in de kerk te Yzendoorn dat Laurens
Geritsen, gezworen richter en dijkgraaf der heerlijkheid Yzendoorn, met
gezworen heemraden op 22 maart bezetten zal een weerd in de heerlijkheid en
roept allen op die in deze weerd geërfd zijn. 2 stukken, 1 charter en 1
transcriptie. Origineel een papieren brief, waarop achterop staat “Voor den
Heer tot Ubbergen.”
Regest:De Graaf, Huis Soelen,
492. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 492.
Transcriptie: ca 1900, ingesloten bij origineel
(176) 1584 JUNI 11 Extract uit een gerechtelijk protocol, waarin gemeld wordt dat ten
verzoeke van Herman Pieck, heer
tot Isendoorn, zekere personen getuigd hebben dat zij nooit vernomen hebben dat
de gedijkten van het Ampt van Nederbetuwe boven de Isendoornsche ‘aenschou’
gelegen aarde gehaald hebben uit het hooi kempken van den heer van Isendoorn
gelegen tegen genoemden dijk over den ‘taekgraeff’.
Gelders Archief, Heerlijkheid
IJzendoorn, toegnr 0466
(177) 1584 AUGUSTUS 16 Nieuwe weerdbrief van de heerlijkheid IJzendoorn. Ondertekend door Herman Pieck, Jse: Pieck, Johan die Roever, A. Boeijnnenborichee
gnat va Hoensteijn.
Twee afschriften (18e
eeuws en 19e eeuws) in: Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446)
1594: Adriaen Cracht van
Camphuysen jr wordt geset in de goederen van Anthonis van Well te Tiel; 1597:
Anthonis Aertsen van Well promisit Reyner die Haes zeker bedrag.
(180) [1586] SEPTEMBER 23 Brief van Arnt en Hendrik van Bonenburg genaamd van Honsteijn aan hun oom Hendrik van Isendoorn a Blois, heer van
Lathum, Stockum en van de Hof te IJzendoorn, en vooral bekend als bewoner van
de Cannenburch te Vaassen.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, map “Aanwinsten 1976”
(181)
1587 FEBRUARI 4 Item missive van den 4. Februarij 1587 waerin den Amptman
van Nederbetuwe versoeckt, dat die Heer van Isendoirn will gedogen, door sijn
eijgen Richter excecutie op Jan van
Aelst, die om d’excecutie in Nederbetuwe te ontgaen sich inde
Heerlickheijdt Isendoirn hadde neergeslaegen. Sig W
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446, Register van eenige brieven
etc. Het origineel ontbreekt.
(182) 1587 MEI 21 Pachtbrief voor zes jaren van de
proosdij-tienden en –tinsen te Echteld, IJzendoorn, Ooi en Medel voor Willem van Isendoorn en Willem van Ittervoort, voor 425 goide
goude karolus gulden. 1 charter.
(183) 1587-1592 Rekeningen en acquitten over het beheer der
tienden te Echteld en IJzendoorn. 1587-1593. 1 lias. De bundel papieren bevat
voornamelijk rekeningen en quitanties van en aan Willem van Isendoorn en
Willem van Ittervoort als pachters van de goederen van Oudmunster te
IJzendoorn en Echteld over de jaren 1587-1593. Het zijn de jaren waarin Van
Isendoorn overhoop ligt met Herman Pieck, heer van IJzendoorn. In de rekeningen
vinden we daarom de nodige onkosten gemaakt aan reisjes van Tiel naar
IJzendoorn (per boot!) en Arnhem, om te
verschijnen voor het gerecht (in Arnhem uiteraard de Hof van Gelre). Uit de
rekeningen blijkt ook dat men in IJzendoorn contante betaling verlangt voor het
spannen van de bank. Johan van Meeckeren,
richter, schrijft de quitanties uit. In de rekeningen en quitanties komen ook
de jaarlijkse tiendmaaltijden in IJzendoorn en Echteld veelvuldig terug. Deze
maaltijden werden door de gemeenschap zelf georganiseerd, waarbij Van Isendoorn
namens het kapittel van Oudmunster de onkosten voor zijn rekening nam. Wel
bepaalde Van Isendoorn zelf hoeveel brood, bier etc er moest worden aangerukt.
Enkele deelnemers schreven na afloop van zo’n maaltijd een attestatie waarin
zij verklaarden dat er genoeg te eten en drinken was geweest voor iedereen.
Verder maken we uit de gegevens op dat tot de dagelijkse gebruikers van de
landerijen van Oudmunster behoorden Anthonis
van den Berch en Aelbert Aelberts.
Zij schrijven eind 1591 dat alle pachten over dat jaar waren betaald. Van den
Berch had de taak om de maandelijkse contributie te “maenden.” Wellicht waren
er nog veel meer onderpachters in IJzendoorn en Echteld. Zo schrijven Anthonis
van den Berch en Johan Lamberts
op 22 februari 1591 een quitantie waarin zij bekennen Willem van Isendoren
vanwege de tienden te IJzendoorn “aen twe contributien die metten yersten binnen
Isendoren vijtgeset sall werden aff tho holden ende tho betalen die somme van
een und twyntich carolus gulden twelff stuver, tho weten” Van den Berch 12
gulden en Lamberts 9 gulden en 12 stuivers. Uit andere rekeningen maken we op
dat diverse personen werden gekort “aenden contributie” “der tienden tot
Isendoren”, vanwege het betalen van een andere contributie: nl die “tot
opmaeckingh des Bemmelschen dyck.” Niet lang daarvoor was de dijk bij Bemmel
bezweken en had het land tot aan Echteld toe blank gezet. Van Isendoorn was
namens Oudmunster betrokken bij het organiseren van de reparatie van de
Bemmelse dijk. Daarvoor inde hij in IJzendoorn en Echteld dijkgeld. Op 28
december 1588 werden voor dit doel in IJzendoorn quitanties uitgeschreven door Johan Goissens (12 gulden), Dirck Hermans (10 gulden), Peter de Haes met Fulke Gerrits (2 gulden), Johan van den Berch met Johan Dircks (15 gulden), Reyer van Herwarden namens Herman Pieck (geen bedrag vermeld). In
1592, tenslotte, werd tiendgeld ontvangen van Herman Pieck, Johan van Mekeren
(scholtus), Aelbert Aelberts, Herberen
……., Gerrit van Wijck en Jan Huyberts. Ook Gerrit Cornelis en Cornelis van Merwijck hadden een blok
tienden te IJzendoorn in pacht.
Uit de hier besproken rekeningen komt ook de
onderstaande certificatie (zie 10 juni 1589).
(184)
1587 JULI 13 Begin van het geschil tussen Willem
van IJzendoorn, als pachter van de tiendgoederen van het kapittel van
Oudmunster te Utrecht in de Nederbetuwe, en Herman
Pieck heer van IJzendoorn. De kwestie wordt in eerste instantie voor het
gerecht van IJzendoorn uitgevochten, en in een later stadium voorgelegd aan het
Hof van Gelre, dat in deze uitspraak doet in 1592. Op 13 juli 1587 organiseert
Willem van Isendoorn een tiendmaaltijd te IJzendoorn, die door Herman Pieck
wordt verstoord; voedsel en drank zouden ontoereikend zijn.
Gelders Archief,
toeg nr 0124, invr nr 5004 (omslag 5).
(185) 1587 Die edele Erentfeste ende vroeme Harmen Pieck heer tot Isendoren
constituit Peter Aelbertss, Harmen Cornelissen ende Jan Lamberts sampt ende bisonder inde
omnib. cum ratificatione den xii juli
1587 fol 29
Willem van Isendoren constituit Jan Naesart sub stilo [gen ]cum ratificatione wat hij tot Isendoren
tegens de heren tot Isendoren und allen anderen alrede te doen heeft ofte noch
verkrijgen magh, den xvi octob 1587 fol 36
Joffer Maria
van Isendoren weduwe z Jan Mom
ende tutore constituit den edele Erentfeste und vroeme Harmen Pieck heren tot
Isendoren om in haere nhaeme ende van harent weghen toe verrichten alle hoere
zaecken zij in die heerlickheit Isendoren tegens idermentelich te doen hebben
off krijgen mach cum ratificatione den xii decemb 1587
(187)
1588 JULI 13 Willem van Isendoorn organiseert dit
jaar een tiendmaaltijd in Echteld, maar ook daar loopt de boel in het honderd,
zoals blijkt uit volgende getuigenverklaring uit het dossier dat ik hierboven
d.d. 13 juli 1587 heb geïntroduceerd. Willem
Zas scholtis en Johan van
Maesacker getuigen, op verzoek van Willem van IJzendoorn “dat wij opten
dertienden Julij deses jaers 88 tot Echtelt geweest sijn alwaer Willem van
Isendoren vurs die tiendtmaeltijt heft laten richten, und oeck genoech te eten
und te druncken heft laeten bestellen, und niet tegenstaende hebben die
huijsluyden het getapte bier met kannen in lege tonnen voll gegoeten, oeck in
korven, stoppen und roempotten. Und want wij dit gesien und gehoert hebben.”
Utrechts Archief 223, Kapittel van Oudmunster,
invr nr 1777
(189) 1590 MEI 5 Maria Pieck tot haar
momber gekozen “den Ed. Erentf. Johan van Meeckeren myn zwager”
verklaart aan Roelof Jans van
Lichtevoirt schuldig te zijn 85 carolus gulden, waarvoor zij 14 morgen land,
gelegen in de heerlijkheid Yzendoorn, in onderpand geeft. Op perkament en
gecancelleerd. De oorspronkelijke zegels van Johan van Meeckeren, “mynen neve” Alardt van Isendoren en van Anthonis van den Berch, ontbreken. Met
transcriptie.
Regest:De Graaf, Huis Soelen,
453. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr 453.
(190)
1591 MEI 29 Reversaal van Aelbert Lam
namens Alard van IJsendoorn voor
het consent tot betaling van eenen weerd, met 1000 car guld., ten behoeve van Herbern Adriaens. Oostwaarts Melchior Schetz mit enen erve indt Hoe
landt geheyten, zuid- en westwaarts het Leeuwender Zandt, noordwaarts
voornoemde Melchior Schetz en de erfgenamen van Gijsbert van den Poll. Bezegeld door Caerl van den Zande en Jasper van Hattem, dourwarder en
lehenmannen van Gelre. (zie verder bij 1 febr 1599)
Gelders Archief, toeg nr 0243, Gelderse Leenkamer, invr nr 1886
(191)
1591 JULI 2 Accoord tussen heer Henrick
van Isendoorn gend. van Blois, ridder, heer van Stockum en Lathum, en
zijn neven Wolter en Heynrick van Boenenborch gend. van Hontsteyn, gebroeders, en de
andere afstammelingen van het geslacht Isendoorn, over geschillen inzake
vroegere magescheiden, 1593. Met een verklaring over een acte betreffende een
rente uit een huis te Tiel, door Alart
van Isendoorn als borg verleden, 1591. 2 charters. De laatste is
hieronder afgedrukt (fragment). ………
Demnae gelouen wij voer ons en onssen erven in qualite vurs gezeeckert en
geloeft tho hebben zeeckeren ende gelouen in cracht deses, den opge Alardt van
Isendoren, und sijne kijnderen ende erffge van den vurs jaerlicxen thijns und
die hoeftsomma van dijen, alinge ende geheel tho vrijen, tho quitieren
costeloos ende schadeloos te holden , und bij fauten van dijen so sall den vurg
Alardt van Isendoren, und sijne kijnderen ende haeren erven, ende voorts allen
den ghenen die dijenthalven gevordert ofte gemolestiert muchten woorden, allen
hijnder, schaden, costen, teronghe, ende moeten, so woll ongerichtelick als
gerichtelick daerom gedaen ende geleeden, te samen moghen verhalen ende wth
doen peijnden met eenen geszworen scholtus off peijnder des heerlicheijtz
Isendoren, aen ende wtter omtrent vijff merghen lantz genampt den Wormcamp
edoch so groot ende kleijn die van autz ende met recht inde heerlicheijt van
Isendoren gelegen, daer oostwart naest geerft is Johan van Tiels erffgenaemen suidtwardt die Veluwe ende die
Broecxdell westwart Lijntgens
hoffstadt ende den Bloemcamp, ende noordtwart den heeren tho Stockum vurs off
so wie daer all om geerft mogen zijn und voortz wtter alles erffz ende goedtz,
reedt ende onreedt, niet daervan wtgesondert, als wij vurg parsonen in qualite
vurs nu ter tijt hebben ende noch verkrijghen moghen binnen der heerlicheijt
Isendoren gelegen, ghelijck men witachtighe binnen jaersthe pacht ende des
heeren thijns wth wint ende peijndt nae lantrecht des heerlicheitz Isendoren.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 541. Bewaarplaats
origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz. Fotocopie van het
origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 541
(192) 1591 NOVEMBER 25 Herman Pieck, heer van IJzendoorn, staat Hendrick van Isendoorn genant Bloys
toe, over zijn leengoederen te IJzendoorn te disponeren. 1 charter. Met zegel
van de oorkonder
Regest:
Wartena, Archief van het Huis Cannenburch, inv no 98. Origineel: Gelders
Archief, Huis Cannenburch (0407), inv no 98, origineel op perkament
(193)
1592 FEBRUARI 17 Akkoord tussen Hendrik
van Isendoorn a Blois en Alardt
Jansz. over achterstallige pacht van een boerderij in de heerlijkheid
IJzendoorn, 1592. Met akte van verpachting van de Bloemscamp, 1589. 2 stukken
op papier.
Regest:Wartena,
Huis Cannenburg, no 686. Origineel:Gelders Archief, Huis Cannenburg (0407), inv
no 686
(194) 1592 MEI 30 Extract vuyth ’t
signaet der heerlicheyt Ysendoren, betrekking hebbend op de verpachting van de
Bloemscamp (zie nr 193).
CBG, familiearchief De Haas (000134)
origineel op papier, met transcriptie
(195) 1592 JULI 28 Herman Pieck, heer thot Ysendoren, beleent Wolther van Ysendoren genant Bloys, op verzoek van diens
vader Hendrick, met het Hof te
IJzendoorn, en met 10 morgen op de Lange Wand. 1 charter; met het zegel van de
oorkonder.
Bewaarplaats origineel: Gelders Archief,
Huis Cannenburg (0407) inv no 680
(196) 1593-1603 Door de Hervorming gingen de kerk en de kerkelijke goederen voor de
katholieken verloren, doch de pastoor handhaafde zich nog geruime tijd. Op de
synode te Arnhem van 1593 werd medegedeeld: “Die synode heeft goetgeacht dat
het Hoof door Sijn authoriteit die pastoren in particuliere heerlicheden als
Dorenweerde, Isendoorn etc. in ordine dirigere” (Arch. Aartsb. Utrecht XLV,
116). Op de Harderwijksche synode van 1595 besloot men “dat die reformatie ten
platte lande en overal soo in die steden als in de heerlicheden mochte
gevordert werden,” onder andere in IJzendoorn, “ende waer sulx meer van node
is” en “dewijle oock bevonden is dat de heer van IJzendoorn eenen sodanighen
pastoren aangenomen heeft, de welcke om tooverije en andere fouten uijt Hollant
verdreven is, dat bij den Hove van Gelderland schrijvens van dien heere
geproduceert werde, ut inde removeatur” (Reitsma en v Veen, Acta Prov. en Part.
Synoden, IV, 140). Eerst in 1603 werd de eerste predikant Gellius Petri
bevestigd (Navorscher 1877, 274).
Acta
deel IV (Gelderland 1574-1620) m.b.t. IJzendoorn: 1593: invloed op particulier recht
(blz 40); 1595: benoeming onbekwame predikant (blz 50 + afzetten onbekwame
dienaren (blz 49); 1596: klachten inverlievet (blz 57); 1603: aanstelling
predikant Gellius Petri; 1608: minister Henricus Christiani (blz 170); 1615:
aanstelling predikant Godefridus Broeckhuisen.
(197) 1593 FEBRUARI 20 Extract van een
inmiddels verdwenen gerichtelijk signaat van de vrije heerlijkheid IJzendoorn,
door Frans Versteegh, secretaris der heerlijkheid in 1656 op papier gezet ten
behoeve van het proces, aangespannen door A. Gerritsen Hack, burger van Tiel,
contra het gericht van IJzendoorn (RAG 0124 inv nr 5383 omslag 17). Zie ook bij
1577-1583.
Op huijden den
xx februarij 1593 heeft Oth van Herwarden gesubstitueerde richter de
gerichtsbanck gespannen mare solito gerichtsl. Jan van Wijck ende Jan Huberts.
Willem van
Isendoren ende Willem Postals respective volmechtige der semptlicke
erffgenaemen van Jor Herman van der Poll ende Joffrouwe Maria van Isendoren
gewesene echteluijden, hebben vanden gewesenen vondenis beroepen verclarongh
aenden Kesterensche gerichtsbanck, Actum bij sittenden gerichte.
Willem Rochus als volmechtige der erffgenaemen Mom secht dat also
de gerichtsbank alhier mitter Kesterensche gerichtsbanck niet gemeijns en heeft
veell weijniger deselve onderworpen, dat daerom de beroepen & verclaronge
van onweerden gehalden sall worden.
(198)
1593 JULI 7 Voorwaarden waarop Cornelis
Janssen van Duersteden
door Herman Pieck, heer tot IJzendoorn
als collator met de inwoners dier heerlijkheid tot predikant of pastor der kerk
aldaar wordt aangenomen. Ondertekend door: Johan
Lamberts, Anthonis vanden Berch, Herman Pieck, Aelbert Aelberts, Cornelis Jans
van Duerstede, Aelbert Lam en Dirck
vanden Berch. Met hun handmerk ondertekenen Alard Kerchoffs en Reyer
de Haes.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), map “Lijst”
(199) 1594 Extract uit Aelbert Aelberts rekenboek over hetgene
de heer van Lathum verschuldigd is aan de kerk en aan de armen te IJzendoorn.
Origineel: CBG, Familiearchief De Haas
(000134)
(200) 1594 Hof van Gelre,
civiele processen (Gelders Archief 0124 5007, omslag 11). Gijsbert Jansen, burger tot Tiel contra
Herman Pieck. Bezwaring van leengoederen
ten behoeve van eerstgenoemde. Uit de stukken blijkt dat Herman Pieck de eiser
in 1590 600 gulden schuldig is uit pachtgoederen te Tiel en Zandwijk. In de
bijgeleverde schuldverklaringen A: (1588) en B: (1590) geeft Pieck te kennen
dat bij gebrek aan betaling zijn gerede en ongerede goederen te IJzendoorn,
Dreumel en elders in het land van Maas en Waal bezwaard mogen worden. In 1590
zijn aanwezig: “Ick Aelbert Lam
volmechtich des Erentfesten Herman Piecks heren tot Isendorn vermogens der
volmacht voirs, die oick Erentfeste ende frome Adam van Tiell des Furstendombs Gelre und Johan Huberts der heerlijckheijt
Isendorn lehen mannen”
(201) 1595 MAART 20 Brief van Herman Pieck, heer van IJzendoorn, gericht aan Wolther van Bonenberch, genampt van Honsteyn.Uit
de brief vernemen we dat er een dijkdoorbraak is geweest in de nabijheid van
IJzendoorn en dat als gevolg daarvan ‘die quellingh het lant van binnen blanck
van water (heeft) gemaeckt’. Om de een of andere reden is het niet mogelijk dit
water door de sluis in de bandijk af te laten vloeien. Daarom, schrijft de heer
van IJzendoorn, is het zijn begeren dat de adressant als momber van de jonge
heer van Ubbergen wil consenteren dat de dijk op die plek doorgegraven mag
worden.
Regest:De Graaf, Huis Soelen,
496A. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis Soelen (0447), invr nr
496A.
(202) 1595 MEI 12 Akte, waarbij Wolter van Isendoorn a Blois beleend wordt met het Lege Huis
tot IJzendoorn c.a., leenroerig aan het huis IJzendoorn, 1595. Met zegel van de
oorkonder.
Regest: Wartena,
Huis Cannenburch, no 680. Bewaarplaats origineel: Gelders Archief, Huis
Cannenburg (0407) inv no 680
(203) 1596 Hof van Gelre.
De momber van de landschap contra Herman
Pieck, heer van IJzendoorn. Accorderen met de vijand. Hieronder volgen
twee stukken, het eerste, genummerd met de letter F is een belastende
verklaring, afkomstig van de Staten Generaal te ’s Gravenhage, en gericht aan
Cantzeler en Raden van het Hof te Arnhem. Het tweede stuk, afkomstig uit het
verweer van de aangeklaagde, en genummerd B, is een ontlastende verklaring van Willem van IJzendoorn, pachter van de
tienden van Oudmunster.
Gelders Archief
0124, Hof van Gelre, civiele processen, toegnr 5010 omslag 9. Zie ook:
Resoluties Staten Generaal 1596.
(204) 1596 Rekening van Willem van
Isendoren wegens de onkosten, door hem gemaakt voor het innen der
proosdij-tienden te Echteld en IJzendoorn, niettegenstaande het verzet van de
ontvanger te Grave. 1596. 1 stuk. Uit de rekeningen blijkt dat Willem van
IJzendoorn, teneinde de tienden van IJzendoorn te kunnen innen, gedwongen is in
konvooi te reizen, met bewaking van soldaten. Zijn kostenpost bestaat dan ook
voor een groot deel uit het betalen van drinkgeld voor de soldaten. Ook in Tiel
onderhoudt hij beroepshalve (lees: kostenverslindende) vriendschappelijke
contacten met de hoge officieren.
(206) 1596
DECEMBER 12 – ca 1668 “Register van die tinsen tottet Hoff thoe Isendoorn
gehoorende, gemaeckt den 12. decembris 1596”. Tijnsboek van de Hof te
IJzendoorn, waarin circa 25 hoeven en landerijen in IJzendoorn en Ochten
vermeld worden. Groot ruim 200 folio’s. Met verklaringen van de zittingen van
de tijnsgenoten d.d. 1596, 1599, 1600, 1601 en 1640. Copia door Aelbert Lam, secretaris der
heerlijkheid IJzendoorn gecopieerd.
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map aanwinsten 1976
(207) 1597 Proces voor het leengerecht van IJzendoorn (1634). Arnold Brand vs Johan van Plettenborch. Leengoederen. Met retroacta uit 1597.
5 charters. Het gaat hier om het goed De Pottum te IJzendoorn.
RA Noord-Brabant, archief
Cuypers van Velthoven (346), inv nr 1947
(208) 1597 (of 1599) FEBRUARI 6 Eigendomsbewijs
voor Wolter van Isendoorn a Blois
van een huis en hofstad in de heerlijkheid IJzendoorn op de Woerd gelegen, 1579
[foutief jaartal in het origineel]. 1 charter.
Regest:
Wartena, Huis Cannenburch, no 685. Origineel Gelders Archief, Huis Cannenburch
(0407), inv nr 685
(209) 1600 AUGUSTUS 10 Akte van magescheid tussen Steven en Wolter van Isendoorn a Blois, broeders, over de heerlijkheid
Lathum en de Hof te IJsendoorn, welke laatste aan Wolter toevalt, 1600. Met
akte van approbatie van de heer van IJsendoorn als leenheer, 1600. 1 stuk.
Gelders Archief, Huis Cannenburch (0407), inv nr 100; Huis
Vornholz, in pakket 542. Transcriptie Wildeman in de Nederlandsche Leeuw, k. 46
1601: Verklaring van Herman Pieck, heer van IJzendoorn, dat
hij Wolther, zoon van wijlen Hendrick van Isendoorn gend Bloys, met de
leengoederen in de heerlijkheid IJzendoorn, die zijn vader beseten heeft,
beleend heeft. 1 stuk
Gelders Archief,
Huis Vornholz, nr 1102 (fotocopie)
(210) 1601 MEI
19 Herberen Adriaensz van Westrienen en zijn vrouw Catharina Cornelisdochter verkopen aan
jonker Wolter van Ysendoren genant Bloys
tien tijnshoenderen, gaande uit acht hont land, toebehorend aan de vicarie van
het St. Matheus altaar te IJzendoorn. Oorspronkelijk op perkament, met vier
uithangende zegels waarvan het derde (van Anthonis van den Bergh) is
afgevallen. Met transcriptie.
CBG,
Familiearchief De Haas (000134)
(211) 1602 Aantekeningen over
IJzendoorn in het boek “Staet der geestelicke goederen des Nymechschen
Quartiers”, samengesteld door Johan
Millinck en Dr. Johan Biel.
OA Nijmegen, inv
nr 2042, fol 287
(212) 1602 JUNI 17 Accoord tussen
ambtman en Ridderschap van Nederbetuwe en Herman
Pieck, heer van IJzendoorn en Wolter
van Isendoorn, over de bijdrage van de heerlijkheid IJzendoorn aan de
ambtslasten en kosten van het ambt Nederbetuwe. (Zie verder onder 258).
Gelders Archief 0124, Civiele Processen,
invr nr 5378, omslag 9 (24 februari 1666)
(213) 1603 Acte van
verpachting van de Hof te IJzendoorn. Verpachter is jonker Wolter van Isendoorn, pachter is Anthonis van den Berch.
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Aanwinsten 1976”
(214) 1603 JANUARI 2 Kondschap ten verzoeke van Wolter van Isendoorn a Blois over de
kerkweg van de Hof te IJzendoorn, 1603. 1 stuk. De zegels van richter en
gerichtslieden zijn op het papier bevestigd.
Gelders Archief, Huis Cannenburch (0407), no 687
(215) 1606 “Memoriael aenteykening van die
incompste der guederen van die pastorie tot Isendoirn, onder protestation
dattet sal sijn onvercort van mijn gerechtichheijt”. Genoemd stuk, groot 3
folio’s, is waarschijnlijk van de hand van Herman
Pieck, heer van IJzendoorn.
OA Nijmegen, invr nr 2043, losse stukken
aangetroffen in de Staet der Geestelicke goederen van Johan Millinck en dr.
Johan Biel (1602)
(216) 1607 –
1608 Cedule van de verkoop van de oogst van de Hof te IJzendoorn,
zomer 1607 en 1608, met aan de koop verbonden bepalingen. De aanhef van de
cedule uit 1607 luidt: “Op voorwaarden en conditien hier na beschreven zoo wil
die Edelen Erentfesten Jonker Wolter van
Isendoorn en Bloys, heer tot Lathem, in laten zetten om te verkoopen aan
zekere perceelen, Zijn E. korengewas, dezes jaars 1607 by Jan van Ewick alhier in den
heerlijkheid Isendoorn ten halven gebouwd.”
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Aanwinsten 1976”. Afschrift 19e
eeuws.
(217) 1608 MEI 5
Visitatie
en beslechting van de kwestie rond de sluis in de bandijk tussen IJzendoorn en
Echteld door gecommitteerde heemraden en jonkers van Nederbetuwe. Origineel op
papier. Het origineel is ondertekend door de landschrijver in Nederbetuwe.
Gelders Archief
0446, Heerlijkheid IJzendoorn, map met titel “Aanwinsten 1976”
(217A) 1609
NOVEMBER 14 Approbatie voor de leenkamer van de heerlijkheid IJzendoorn van
de tuigbrief waarin Wolther van
Isendoirn a Blois, heer van Lathem, en Margaretha
van Voorst, echtelieden, elkaar tuigen in hun goederen, te weten de Hof
te IJzendoorn met tijnsen en erfpachten in IJzendoorn en Ochten gelegen, bouw-
en weilanden in IJzendoorn, en het ”huys thoe Loe met alle bouwhoven landt,
landt bosch broeck hoghe ende leghe welcke wij in den ganschen Ampte van
Apeldoirn hebben”. Bezegeld door Herman
Pieck, heer van IJzendoorn, alsmede de “leenmannen und gerechtsluyden” Aelbert Lam en Gerrit Herberensz. Van de oorspronkelijk 3 zegels rest het
derde, beschadigd.
Gelders Archief,
Huis Cannenburch, toeg nr 0407, inv. Nr 110. 2 charters, gecancelleerd.
Het tweede charter d.d. 23 augustus 1609 is de
oorspronkelijke tuigbrief, bezegeld door 1) Wolter van Isendoirn, 2) Margaretha
van Voorst, 3) Herman Pieck, 4) Georgius Pannekoeck, scholtus tot Apeldoern, 5)
Gaert Pannekoeck en 6) Joest van Erckelens als geërfden in Veluwe. Zegels 1, 2
en 6 behouden, 3 sterk beschadigd; 4 en 6 ontbreken.
(218) 1610 JANUARI 6 Voor gerichtslieden Johan Lamberts en David Sluysken verkopen Gerit Jans, Roelof Geritsz en Lysbeth Woutersdochter, echtgenoten,
alsmede Goosen Janssen en Aall Geritsdochter, eveneens
echtgenoten, aan het echtpaar Aart
Lamberts Flickartz en Hilleken
Herberens een huis en hofstad lants op de Woerd, oostwaarts de weduwe en
erfgenamen van Hendrik Aertss,
zuidwaarts de Keijserstraat, en noordwaarts ‘de heer tot Lathem’s graft van t
hoff, allet in de heerlikheid van IJsendoorn’, “thijnsvrij ende erfpachtvrij,
vuijtgesondert alsulcken thijns te weeten een philippus gulden, ende eene
Wilhelmus stuijver ende eenen capuijn”. Van de oorspronkelijk 5 zegels zijn 4
zegels bewaard, n.l. van de 1e, 2e, 3e en 4de
oorkonder. Het charter van 1610 zit vast aan een tweede charter uit 1640,
waarin het goed doorverkocht wordt. (zie daar).
Gelders Archief, Huis Cannenburch, toeg nr 0407, inv. nr
688
Bovenstaande doodsbericht stamt uit het voormalige archief van
Wassenaar-Van Rosande, “Brieven van kennisgeving en rouwbeklag wegens
sterfgevallen van de heeren van Wijhe van Echteld en andere leden van dat geslacht
(1579-1749), 130 stukken.
(220) 1612 MEI
19 Geschil tussen Diederick
van den Bergh en Herman Pieck
heer van IJzendoorn, aangaande pandtkeeringen. Extract uit het gerechtelijk
signaat van IJzendoorn. Ondertekend door Aelbert
Lam, secretaris.
Gelders Archief
0446, Heerlijkheid IJzendoorn, map “Lijst”, 2e omslag
(221) 1613 Acte van
huwelijksvoorwaarden tussen Herman Pieck,
heer tot IJzendoorn, en Heilwich Vijgh, dochter van Johan Vijgh tot Laetenstein en Johanna van Maurick. 1 stuk
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 1105 B.
Bewaarplaats origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz.
Fotocopie van het origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no
1105 B
(223) 1619
DECEMBER 20 Hof van Gelre. Adriaen
Deijs Jansen en Gysbert Jansen
Vosch contra Jacob de Haes
tot Ochten. Spolie. De Hoge weerd in het gericht van Isendoorn. Met 4 charters
d.d. 4 juli 1618 gepasseerd voor de richter van IJzendoorn Olivier van Mekeren en de
gerichtslieden Willem Jacobs en Thoenis Roeloffs.
Gelders Archief,
Hof (0124), civiele processen, inv nr
(224) 1622 MEI 29 Inden ersten een brieff van twee campen landts op Isendoirn het
Gresbroeck den eenen, des anderen het Verckensweijcken genaemt beijde groot 7 ½
morgen van Joncker Johan van Bonenburgh
aengecocht den 29 Maij 1622 genotert Litt. A
Item sekere acte
van permutatie, over twee weijdecampkens, het eerst genaemt Joffer Dignen
campken tevorens toebehoort hebbende Joncker Carel
Vijgh, & een campken van gelijcke groote, [ ] omtrent gelegen gelijck den Heer tot
Isendoirn van Joncker Johan van
Bounenbourgh aengecocht heeft gehadt, gent het Verckensweijcken. Sig.
lit g
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446,
Register van eenige brieven etc
(225) 1626
OKTOBER 25 Extract uit het signaat van IJzendoorn, vermeldende dat de heer
van IJzendoorn c.s op de volle aardschouw van de bandijk gegaan is met Jan Adriaans en de raai, of grens, bepaald heeft tussen het erf van genoemde
Jan Adriaans en de “Waede Slorpen”, alwaar deze een sloot had doen graven,
zonder daartoe door de heer gemachtigd te zijn.
Gelders Archief
0446, Heerlijkheid IJzendoorn, portefeuille “Lijst”nr 50
(226) 1629 MEI 4 – 1630 AUGUSTUS 6 Item een brieff
van huijs en hoffstadt van Thonis
Roeloffsen, & Ariken Ariens
aengecoft den 4. Maij 1629. Sign. lit B.
Item een acte
van wisselinge over twee weijcampen, tusschen Dirck
van Stepraedt, heer tot Indoornick, ende den Heer tot Isendoirn, in de
welcke den 29. Maij 1629 den Heer tot Isendoirn 575 gl toegeeff Sig. H
Item een
renthebrieff van 29 gl. jaerlix slaende op Jan
Lamberts Gulman gedateert den 20. Februarij 1619, waerop den lesten Maij
1629 twee hondert gul. Albert Jans
voir hem & de resterende 200 gl Oth
Hendrickxen tot sijnen last heeft genomen als blijckt uijt het
gevidorsseren op den voors. brieff. Sig E.
Item twee brieven den eenen van Jan
Jans, & den anderen van Jacob
Jans Cloeck, en Jurien Henrickx elx
slaende op de respective helffte van een boomgartjen, & willigen pas met
den strangh, & wertdijck daertoe behoorende gekocht den 6. Augusti &
17. Decemb 1630. Sig. lit. C
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn (0446), Register van eenige brieven etc (17e
eeuw). Origineel ontbreekt.
(227) 1630 circa. Memorie
van alsulcke lasten die uijt het hoff tot Isendoorn gaen ende vande leste
gedane betalinge.
Haus Vornholz, no
1115 (op microfilm in het Gelders Archief)
(228) 1630 Jhr. Hendrik de Roever
werd in 1630 door Maria Juperel,
echtgenoot van jhr Johan Valeourt
te Luik, een rentebrief overgedragen van 18 Rijdersgl. jaarlijks, waarmede de
hofstad de hoeve te IJzendoorn in 1557 door Jan
Jansz ten behoeve van jhr Gerrit
van den Steenhuys, schepen van Tiel, zijn grootvader van moederszijde,
bezwaard was.
(229) 1633 Publicatie van
de landschouwe op den Bandijck. 1 stuk, gehavend, moeilijk leesbaar. Genoemd
worden Johan Adriaens en Dirck van den Bergh Dircks, 1633. Lam secretaris.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446, portefeuille “Lijst”, nr 68
(230) 1633 JUNI 26 Twee tochtbrieven van Isendoorn d.d. 26
Juni 1633, betreffende het echtpaar Diederick
van Stepraedt en Sophia van
Isendoorn a Blois.
Eerste stuk: CBG, Familie archief De Haas (000134); tweede
stuk: Nederlandsche Leeuw, Wildeman, oorkonde no 14 (transcriptie)
(231) 1634 Proces voor het
leengerecht van IJzendoorn tussen Arnold
Brand en Johan van Plettenburgh
over leengoederen. Met retroacta van 1597. 5 charters. Met zegels van Roelof Willems, Aelbert Loys en Johan van Meeteren. Zie onder 1597.
RA Noord-Brabant,
0346 Verzameling Cuypers van Velthoven, inv nr 1947
(232) 1635 JANUARI-FEBRUARI Bundel
brieven betreffende militaire wachten, inkwartiering enz in verschillende
dorpen van Neder-Betuwe. 1635. 1 omslag. Huis Soelen, Gelders Archief 0447, inv
nr 403. De brieven zijn waarschijnlijk afkomstig van de Staatse officieren (met
een belangrijke rol voor ambtman Vijgh). Zo lezen we in een “Provisionele
order” van januari 1635 dat tien man gelegerd dienen te worden “op’t huys offte
inde kerck tot Ysendoorn tot discretie vand huys~ aldair”. Dan is er een brief
gericht aan de Quartier meester van de ritmeester Baex, liggende tot IJsendoorn. Hij wordt verzocht zich met de
ruijters die “huysquartiert syn in de dorpen van Ochten, Ysendoorn en Echtelt
hyns morgen vroegh te acht uhre gereet te houden, om metten majoor Vuller te rijden”naar de troepen van de
afzender. Tenslotte vermelden we een oproep uit februari van dat jaar aan de
dorpen van Nederbetuwe om arbeidskrachten te leveren die ingezet dienen te
worden bij het breken en het ruimen van krui-ijs. Opvallend genoeg worden de
ingezetenen van IJzendoorn ontslagen van deze plicht.
(233) 1635 MAART 21 Item een brieff van 2 ½ morgen
bouwlandts op t Lange Want tot Isendoirn gelegen van Jan van Wijck & Aeltien
Bruijnis aengecocht den 21. Martij 1635. Sig. lit. D
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn, toeg nr 0446, Register van eenige brieven etc.
Origineel ontbreekt.
(234) 1636 JUNI
12 Aankondiging door Heilwig
Vijgh, weduwe Pieck, van de volle aardschouw, bestemd voor alle
gedijkten “inden bandijck”, met nadere bepalingen.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn,
map “Lijst”, 1e omslag
(235) 1636 DECEMBER 4 Sauvegarde (vrijgeleide) voor
“bourgmeesteren, schepenen ende ingesetenen van den Dorpe van Isenderen gelegen
in de Betuwe, uitgegeven door de Spanjaarden.
Gelders
Archief 0446, Heerlijkheid IJzendoorn, map “Lijst”, nr 5
(236) 1637 Acte van
huwelijksvoorwaarden tussen Diderick van
Stepraedt heer tot Indoornick en Helena
Vijgh, weduwe Pieck, douaiere tot IJzendoorn. De bruidegom wordt
geassisteerd door Reyner van Stepraedt
heer tot Doddendael, Johan van Stepraedt
ten Cuylenburgh en Diederick van
Stepraedt heer tot Malberck. Van de kant van de bruid treden op Joost Vijgh commissaris des
Nijmeegschen Quartiers, Arendt Vijgh
heer van Soelen, ambtman en dijkgraaf in Nederbetuwe en jonker Hendrik van Mauderick.
Regest: Schilfgaarde, Huis Vornholz, no 314. Bewaarplaats
origineel: Ostenfelde (Warendorf) Dld, Archief Huis Vornholz. Fotocopie van het
origineel aanwezig in het Gelders Archief, Huis Vornholz, no 314
(237) 1637 MAART 13 Copia van zeker
request gepresenteerd door Heilwig Vijgh, weduwe Pieck, aan het Hof te Arnhem,
en het daarop gegeven apostil
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn
(0446), map “Lijst”
(238) 1637 JUNI 26 Leenbrief van de Hof te IJzendoorn, voor
Diederick van Stepraedt, heer van
Indoornick, uit handen van Heilwig Vijgh,
douagiere van IJzendoorn. 1 stuk, op papier.
Huis Vornholz, no 1115. Op microfilm aanwezig in het
Gelders Archief; tevens CBG, Familiearchief De Haes (000134)
(239) 1638
Akte van verdeling van de heerlijkheid
Yzendoorn tussen Barbara Pieck
weduwe Van den Poll, en Theodora Pieck
weduwe Vijgh als erfgenamen haar broeder Herman,
1638. 1 stuk.
Rijksarchief Limburg, 01.031A
Heerlijkheid Blitterswijk en Wanssum, invr. nr. 502
In hetzelfde archief, nr 501: Magescheid
tussen Theodora Pyck weduwe Diederik Vijgh en haar kinderen van de nalatenschap
van Diederich Vijgh, heer van Soelen, 1615. 1 stuk.
(240) 1638 MEI 12 De erfgenamen
van wijlen dr. Johan Biel
mitsgaders Henric van Seller cum
suis, impetrant contra Wolter Adriaens,
soo voor sech selver als borge voor Reijer
Willemssen de Kemp en Cornelis
Janssen Pansier. Schuldvordering wegens verpachtingen te IJzendoorn.
Het gaat om de verpachting van een
uiterwaard groot 18 morgen genaamd het leege Coesandt tot Isendoorn gelegen,
voor de somme van 737 gulden en 17 stuivers, verschenckt martini 1635 en 1636,
verhoogt met de in de pachtcedule overeengekomen verhoging van 29 stuiver per
pachtgulden, hetgeen blijkt uit de bijgeleverde stukken sub A en B.
A: acte van 5 januari 1632, getekend
door Wolter Adriaens en Reijer Willems de Kemp.
B: acte van 5 maart 1632, aangevuld 15
januari 1633. Met de handtekeningen van Willem Roelofs, Wolter Adriaens, Reijer
Willems de Kemp (1632) en Derck Adriaens, Cornelis Jans Pansier, Jan Reijers,
Cornelis Deijs, Cornelis Dercks en Jan Willem Pansier (1633).
Het dossier bevat verder twee requesten
d.d. 22 juli 1637 en 26 januari 1638 van het Hof te Arnhem, waarin de gedaagden
Wolter Adriaens (IJzendoorn) en Cornelis Jansz Pansier (Hyen) opgeroepen worden
te verschijnen voor het Hof.
Gelders Archief 0124 Hof van Gelre
civiele processen, invr nr 5164, omslag 17
(241) 1638 JUNI 15 Barbara Pieck weduwe Van de Poll, en Theodora
Pieck weduwe Vijgh, “beijde vrouwen der heerlickheyt IJsendoern” stellen
Michiel Gerrits aan als vicaris
van de drie altaren in de kerk van IJzendoorn.
Origineel op papier, ondertekend door beide oorkonders.
Gelders Archief, Hof van Gelre (0124)
(242) 1639 OKTOBER
10 Voor Cornelis Cloeck,
richter der Heerlijkheid IJzendoorn, compareren Jonker Diderick van Stepraedt heer tot Indoornick en de weledele
Joffer Hijlwich Vijgh vrouwe tot
Indoornick, echtelieden, met Laurens
Thomass als haar gekozen momber. Het echtpaar tocht elkander aan de
landerijen, rentebrieven en hun “aenpart” van de windmolen met zijn toebehoren
in de heerlijkheid IJzendoorn. Als gerichtslieden waren aanwezig: Dirck van van den Bergh Thonissen en Jerifaes Hendricks.
Gelders Archief
0447, inv nr 315B
(243) 1640 circa. “Register van
eenige brieven, belangende eenige aengecochte landerijen, ende rentebrieven des
heren tot Isendoirn, als oock de hoge heerlickheijdt, & desselffs
gerechticheijdt concernerende”. Lijst van charters en papieren berustende in
het archief van de heerlijkheid IJzendoorn. Groot 11 folio’s, genummerd A t/m Z
en daaropvolgend van 1 t/m 83. Het laatstvermelde charter dateert uit 1639.
Afschrift (copia) op papier, blijkens het handschrift afkomstig van Jan van
Coten, secretaris van de heerlijkheid tussen 1670 en 1680.
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn (0446)
(244) 1640 FEBRUARI 25 Jacob
Jans van Mel, koperslager binnen de stad Culemborg en Agneta Hendrickx van Melse, weduwe van jonker Godfried van Broeckhuijsen, met haar
momber Laurens Thomassen, die
tevens momber is van het onmondige kind van jonker Aedt Lambertsen Flickart en Clara
Hendrickx van Mels, gewesen echteluijden, verkopen aan jonker Diederik van Stepraedt en zijn vrouw Heilwich Vijgh, heer en vrouwe van
Indoornik, een huis en hofstad op de Woerd in de heerlijkheid IJzendoorn,
“thijnsvrij ende erfpachtvrij, vuijtgesondert alsulcken thijns te weeten een
philippus gulden, ende eene Wilhelmus stuijver ende eenen capuijn als die
welgemelte eheluijden coperen voorsz jairlicx daer vuyt tho tyns is
competerende”. In tegenwoordigheid van de thijnsgenoten en gerichtslieden Jerephaes Hendrickx en Derck van den Berch Thonissen, 1640.
Met ouder eigendomsbewijs, 1610 (zie daar). 2 getransfigeerde charters. Met
vijf zegels van de oorkonders en de gerichtslieden.
Gelders
Archief, Huis Cannenburch (0407), no 688
(245) 1642-1660 Stukken betreffende de
vordering van de predikant van IJzendoorn tegen het kapittel tot betaling van
congrue portie in zijn tractement. 1 omslag
Vgl: 1644 febr 17: Petrus Molitor, predikant te IJsendoorn, met gedeputeerden
der Tielsche classis, contra Hans
Wolfert van Brederode, vrijheer van Brederode en Vianen als proost van
het kapittel van Oud-Munster te Utrecht. Impetrant beweert, dat de gedaagde
gehouden is, boven het inkomen van de pastoriegoederen te IJsendoren, een
bijlage of supplement uit de tienden, in actis genoemd, te doen, of congrue
portie te dragen, tot onderhoud van den pastoor aldaar. Het hof gelast, dat
partijen zich binnen eene maand in der minne zullen verstaan. Civ. Sent. VIII,
blz 152.
Nijhoff,
Register op het archief van het Hof van Gelre en Zutphen, blz 109
Vgl: Stukken betreffende het
proces van ds. Petrus Molitor te
Ysendoorn tegen de proosdij van Oudmunster te Utrecht over de opbrengst van de
tienden, 1661. 1 omslag N.B. Behandeld voor het gericht van Ysendoorn. Het
dossier is ingediend “ten Comptoire.”
(246) 1645 Nadere
bepalingen en aantekeningen bij een pachtcedule uit 1645 van de Hof te
IJzendoorn.
Haus Vornholz, 1115 (op microfilm in het
Gelders Archief)
(247) 1650 MAART 30 Verponding IJzendoorn. “Quohier van de
herlickheit Isendoorn in Nederbetouwen”.
Gelders Archief, Staten Kwartier van
Nijmegen. Afgedrukt onder de titel Verpondingen Echteld en IJzendoorn 1650 in
de Ossenvorenreeks, nr 9.
(248)
1653 Volmacht van Diederick van Stepraedt heer tot Indoornick en Lathum, voor Henricus Emmingen, richter te IJzendoorn en Wijnolt Henricx van Heerdt, om de achterstallige tynsen en
erfpachten, behorende tot zijn hof van IJzendoorn, in te vorderen. 1 stuk.
Regest: Van
Schilfgaarde, Huis Vornholz, nr 1113
(249)
1654 JANUARI 21 Catharina
Gabrii, als volmacht hebbende van haren eheman
Cornelis van Werckhoven, te
Utrecht, verklaart hoe haren man vanaf petri 1642 voor 6 achtereenvolgende
jaren verpacht heeft aan Adriaen de Haes
Jans, het land de Aelsem genaamd, groot omtrent 23 morgen, jaarlijks
voor een somme van 326 gl en tot toepacht hondert pont meijbotterens en soo hij
schapen hout vijfftich schapen kiesen. Gabrii, eiser, daagt De Haes voor het
Hof van Gelre wegens een pachtachterstand van 959 gulden en 6 stuivers.
Gelders
Archief 0124, invr nr 5339 omslag 3 en 5368, omslag 5
Noot: In twee
andere dossiers bevinden zich copia van een attestatie voor het gericht van
IJzendoorn, opgesteld ten behoeve van Adriaen de Haes, d.d. 27 juni 1653.
(250)
1654 SEPTEMBER 15 Aert
Gerrits Hack contra het gericht van de heerlijkheid
IJzendoorn. Appèl. Genoemde Hack,
burger van Tiel, heeft als borg van een in gebreke gebleven kennis, zijn stier
als onderpand weggevoerd zien worden door de peinder van de heerlijkheid
IJzendoorn. Hack wil in hoger beroep voor het gerecht van IJzendoorn, al dan
niet opzettelijk op een dag waarop richter Hendrick
Emminghen afwezig is. De secretaris van het gerecht, Frans Versteegh, weigert de acte van
appel te registreren en informeert richter Emminghen. Deze wendt zich tot het
Hof te Arnhem en klaagt Hack aan wegens het onterecht (“frivool”) in beroep
gaan. Op 10 maart 1656 heeft voor het Hof een “debath” plaats tussen het
gericht van IJzendoorn en Hack.
Gelders
Archief 0124, Civiele processen voor het Hof van Gelre, inv nr 5383, omslag 17
(27 mei 1657)
(251) 1655 Rekeningen van
de tijnsen en erfpachten van het Hof te IJzendoorn.
Gelders Archief,
Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Aanwinsten 1976”.
(252) 1655 DECEMBER 11 Hof van Gelre.
J. de Ridder, ontvanger van
sijne conincklicke majesteijt van Hispanien, contra de buurmeesters van
IJzendoorn. Eiser stelt dat de buurmeesters van IJzendoorn in gebreke zijn
gebleven wat betreft de contributie (sauvegarde), die een aanvang had genomen
29 november 1646 en liep tot 29 mei 1647. Hij eist voor het gerecht de somme
van 506 gulden en 30 stuivers. De gedaagde partij stelt dat niemand in
IJzendoorn een sauveguarde gehad heeft noch toegezonden heeft gekregen,
netzomin dat “sij eenich effect daervan hebben genooten”, d.w.z. van de sauveguardes
die ze voorheen wel hadden gekregen. Bijlage A bevat enkele
getuigenverklaringen.
Gelders Archief 0124, Civiele Processen,
invr nr 5371, omslag 30 (24 mei 1656)
(253) 1662 –
1666 circa Naamsregister (klapper) van het verdwenen gerichtssignaat van Dr. Emminghen. Dit signaat was blijkens
de paginaverwijzingen 49 folio’s groot, en ging direct vooraf aan het bewaarde
gerichtssignaat van 1666 - 1700.
Gelders Archief,
ORA IJzendoorn (0211), inv nr 2a (wordt abusievelijk vermeld als klapper op nr
2)
(255)
1664 AUGUSTUS 17 Schrijven van de Raad van
Utrecht aangaande het proces tussen Petrus
Molitor, dominee te IJzendoorn en het kapittel van Oudmunster.
Vriendschappelijk accoord tussen de dominee en de rentmeester van het kapittel,
Cornelis van Beeck, waarin
bepaald is dat het jaargeld uit de tienden van IJzendoorn zal worden verhoogd
van 100 naar 200 gulden jaarlijks vrij geld “daer op het darde part wort getaxeert ende naemaels sal getaxeert
blyven, schoon de thienden minder off meerder uijtbrachten”. Copia, het
origineel was ondertekend door Gerbrandt
Schaegen, burgemeester van Utrecht namens het kapittel, Petrus Molitor
pastoir in Isendoirn, Bartholomeus
Bisschop V.D.M. in Isendoirn en Joost
Vijgh.
Origineel op
papier: Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, omslag 2
(257)
1665 FEBRUARI 26 Roelof
Jansen, Sander Jansen en Cornelis Rutgers van Kessell mede als man en momber van zijn
huisvrouw Trijntjen Jans, en wij
Roelof Jans en Cornelis Rutgers als speciale gevolmachtigden van de onmondige
kinderen van van Jan Roelofs en Derijcksken van Kessell zalige, echtelieden, hebben gesamenlijk verkocht
aan Beatrix van Liesvell, weduwe
zaliger D. Petrii Molitor en haar
erven, een huis en hofstad, met land, groot ongeveer anderhalve morgen, in de
Heerlijkheid IJzendoorn. Oostwaarts: die custorij der heerlickeijt; zuidwaarts:
Aert van Welij; westwaarts: die
Meulenstraet; noordwaarts: de Keijserstraet. Huis en hof zijn dijk-, thijns- en
erfpachtvrij, “beheltelick alsodanigen thijns als het Hoff van IJsendooren
tegenwoordigh pastiderende (?) den hooghe Heer Johan van Stepraet Heer tot
Indoornick jaerlijcks uijt die voorgemelte hofstadt moet hebben, te weten eenen
capoen en anderhalven schilt; vorts gemeen dijck, ende weteringh van oudts daer
toe behorende.”
Onderschrift:
Ende was onderteekent Roeloff Jansen, Sander Jansen, Cornelis Rutgers, Beatrix
van Liesvell. Concordat a verbo ad verbum cum suo originali q attestor Barth
Bisschops, pastor in Isendoorn.
Gelders
Archief 0446, Heerlijkheid IJzendoorn, portefeuille “Aanwinsten 1976” Afschrift
op papier uit de 17e eeuw. 1stuk.
(258)
1666 FEBRUARI 24 Hof van Gelre, civiele processen:
Ambtman en ridderschap van Nederbetuwe contra Joost
Vijgh tot Isendoorn en de buurmeesters van IJzendoorn, t.n. Henrick Emmingen, richter en Peter Sluijsken en Adriaen de Haes, schepenen.
Ambtslasten. Met twee kaarten Abg verzameling nr 36.
Inzet van de
strijd is de hoogte van de jaarlijkse contributie van de heerlijkheid
IJzendoorn aan het ambt Nederbetuwe. Die van IJzendoorn weigeren te betalen
voor werkzaamheden, zoals de jaarlijkse dijkschouw, waar zij geen direct of
indirect profijt uit trekken.
Gelders
Archief 0124, civiele procesdossiers,
inv nr 5478, omslag 9 en vervolgd inv nr 5487, omslag 61 (20 november
1666)
(259)
1666 MEI 5 In een akte uit 1666 voor de leenkamer
van IJzendoorn treedt Henrick van
Emmingen op als gevolmachtigde van Johan
van Stepraedt, heer van Doddendaal, Indoornik, Varik, Lathum en Lho. In
deze acte wordt op verzoek van Dirk
Vijgh heer van IJzendoorn en Mechtelt
Jacoba van den Poll, vroeger Vrouwe van IJzendoorn, approbatie verleend
voor de huwelijksvoorwaarden, gesloten in 1628 (!!!!), tussen Diderick van
Stepraedt en Sophia van Isendoorn a Blois. Leenmannen zijn Johan de Cock van Oppijnen en Frans Versteegh, secretaris van de
heerlijkheid.
Gelders
Archief, Huis Soelen, nr 306B
(260) 1666 AUGUSTUS 10 Acte
van approbatie van de leenkamer van IJzendoorn, voor Johan van StepRaedt, zoon van de overleden Diederick van Stepraedt. 3 stukken.
Gelders Archief, Huis Vornholz, no 349 (fotokopie)
(261)
1666 NOVEMBER 23 Willem
van Cattenburch contra Cornelis van Deuverden. Het goed Potthum (Isendorn). Van
Deuverden wordt ervan beschuldigd de pachter van de Pottum, Hendrick Hendrickx, in gijzeling te
hebben genomen om zich de inkomsten van de Pottum onrechtmatig toe te eigenen.
Het dossier bevat o.a. een copia van een leenacte van de Pottum uit 1664,
uitgegeven door de leenkamer van IJzendoorn, en een pachtbrief uit 1666.
Gelders
Archief 0124, Beschrijving der civiele procesdossiers, invr nr 5487 omslag 62.
Er werden tussen
Van Deuverden en zijn kersverse, maar ongelukkige, echtgenote Catharina van
Casteren meerdere processen aangespannen voor het Hof. Een blik in de dossiers
maakt duidelijk dat Van Deuverden een gewiekste oplichter is die de wijk had
genomen naar Gelderland om aan zijn arrestatie in de stad Utrecht te ontkomen.
Van Casteren vraagt echtscheiding aan en Van Deuverden eist daarvoor
schadevergoeding.
(262)
1668 OKTOBER 8 Bartholdus
Bisschop, predikant te IJsendoorn contra Jorden Jerephaas van de Pavort. Het Hof
verklaart, dat de gedaagde en de op hem volgende vikarissen, of pachters van
vikariën, gefundeerd in de kerk te IJsendoren, gehouden zijn, den requirant uit
te keeren honderd gulden, gelijk zijne voorzaten die uit de inkomsten der
vikariën genoten hebben, en zulks bij provisie, tot dat die vikarissen
genoegzaam aangetoond zullen hebben, dat de eischer congruam portionem hebbe.
Civ. Sent. XVI, blz 69. Commissieboek V, blz 234.
Regest:
Nijhoff, Register op het archief van het Hof van Gelre en Zutphen, blz 207; zie
verder Gelders Archief 0124, Beschrijving der civiele procesdossiers, invr nr
5513 omslag 67. Hierin o.a. een brief, bijlage D, van ds Bisschop aan het Hof
te Gelre (20 oktober 1665) met apostille (3 juli 1667) en een verklaring van
gerichtsbode Sander Jansz d.d. 22 juli 1667
(263)
1669 MAART 22 Beleyde condtschappen over eenen begane
doodtslagh tot Isendoorn in ao 1669, opgesteld 2 september 1686. Op papier. 1
stuk
Gelders
Archief 0446, Heerlijkheid IJzendoorn, portefeuille met de tekst “Lijst”,
eerste omslag, nr 3
(264)
1669 APRIL 1 Wij Willem
van Ulft genaemt Dorninck heer tot Indorninck Laeckhuisen Loo ende Reinder van Lijnden heer tot Grunsfort
leenmannen des Vorstendoms Gelre ende graeffschap Zutphen doen condt ende
certificeren met deesen dat voer ons als mannen van leen in eijgener persoon
erscheenen is Joffrou Sophia Heijlwich
van Lijnden met de heer Antoni
van Lijnden heer tot Cronenburch ende Lounen in desen haeren gecooren
momber ende heeft geconstitueert ende machtlick gemaeckt aan den heer Dedrick Veijg heer tot Isendoorn ofte
aen desselfs stadthouder of recht daertoe hebbende ende insinne constituants
naeme ende behove te leene te ontfangen ende te verheffen dat aedelijcke huijse
thof gelegen in die heerlijckheit Isendorn (etc).
Gelders
Archief 0446, Heerlijkheid IJzendoorn, portefeuille “Aanwinsten 1976”
(265)
1670 JULI 5 Johan de Roever en Joncheer Reynaert van Stepraet,
heer tot Walbeeck, komen overeen de rente, die uitstond op het perceel genaamd
de Bloemskamp, te lossen. 2 stukken.
CBG,
Familie-archief De Haas (000134)
Bovenstaande
doodsbericht stamt uit het voormalige archief van Wassenaar-Van Rosande,
“Brieven van kennisgeving en rouwbeklag wegens sterfgevallen van de heeren van
Wijhe van Echteld en andere leden van dat geslacht (1579-1749), 130 stukken.
(267)
1675 JANUARI 19 Brief van Gijsbert Vulder, richter, aan de
kerkenraad van de heerlijkheid IJzendoorn, aangaande een zaak tussen ds. Liesvelt en het Kwartier van Nijmegen.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, eerste omslag,
Wassenaarse lijst nr 4 (Insinuatie aan den kerkenraad van IJzendoorn)
(268)
1675 AUGUSTUS 7 Cornelia van de Pol en Maria
Catharina van Mevoirt, douagiere Vijgh, respectieve vrouwen en
leenvrouwen van de heerlijkheid IJzendoorn, belenen Reinier Johan van Stepraedt en zijn vrouw Sophia Helwich Margaretha van Lijnden,
met de Hof te IJzendoorn en 10 morgen land op ’t Lange Wand.
CBG,
Familie-archief De Haas (000134)
(269)
1675 SEPTEMBER 16 Verklaring van kerkmeester Henrick Henricks, met nadere
bepalingen, over de aanbesteding van de reparatie van het dak van de kerk van
IJzendoorn, “vermits die invasie der Fransen eenige jaren door geen
leijendecker beclommen sijnde”.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, map “Lijst”, eerste omslag
(270)
1675 OKTOBER 19 Attestatie van burgemeesters Hendrick Hendricks en Peter de Haes, alsmede schepenen Reijer van Wijck, Willem de Haes en Dirck vanden Berch, aangaande de inzet
van paarden en wagens in de zomer van 1674, ten behoeve van de Prins van
Oranje.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn, map “Lijst”, eerste omslag
(271)
1675 OKTOBER 22 Aankondiging van de volle
aardschouw op de bandijk op 9 november a.s., veertien dagen later gevolgd door
de weerddijk, met een verklaring d.d. 23 november 1675 van custos Van Blombergen.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede omslag
(271A)
1676 Johanna
Sluijsken, weduwe Dr. Henrick
Emmingen vs. de erfgenamen van Diderick
Jacob Vijgh.
Gelders
archief (0186), ORA Nederbetuwe, inv nr 126, omslag 18
Gelders Archief 0186, invr nr 129, omslag 3, Civiele processen Bank van
Kesteren 1600-1810 (door waterschade moeilijk leesbaar)
(273)
1679 OKTOBER 28 Sander Janss c.s. verkopen een huis te IJzendoorn,
tijnsplichtig aan de Hof te IJzendoorn, aan Reinier
Johan van Stepraedt. 1 charter. Met transcriptie.
CBG,
Familie-archief De Haas (000134)
(274)
1680 AUGUSTUS 19 Extract uit het gerichtelijk
signaat van IJzendoorn (geregistreerd 20 augustus) aangaande de zaak tussen Gerrit Huijbert van der Cluijsen,
mede-heer van IJzendoorn, en Willem van
Cattenborgh.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede omslag
(275)
1681 JUNI 12 Chijronge gedaen door den heere
dijckgraeff Gijsbertus Vulder,
ende de geswoorens der Heerlickheijdt Isendoirn op den Bandijck de anno 1681.
Origineel op papier, groot 2 folio’s., ter schrift gesteld door J. van Coten, secretaris.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede omslag
(276)
1681 DECEMBER 13 Memorie uijt de coop conditie
van de halve heerlijkheid IJzendoorn, 13 December 1681.
NA, archief van
Wassenaar van Duvenvoorde, toeg nr 03.20.87. Inventaris van het archief van de
heerlijkheid IJzendoorn (ca 1760). Het origineel ontbreekt.
(277) 1683 APRIL 17 Extract uit
het gerechtelijk signaat van IJzendoorn, waarin gesubstitueerd richter Dirck vanden Bergh besating doet aan Pieternella N., dienstmaagd van Oth Jans van Stuivenbergh.
(277A) 1692 NOVEMBER 16 Voor
de leenkamer van Gelre verschijnt Reinier
Tap, gesubstitueerd richter en schepen te IJzendoorn, als gevolmachtigde
van Gerhardt Hubert van der Cluse,
heer van Waelre en IJzendoorn, en als gevolmachtigde van Cornelis Heij en Gerardt de Haes, leenmannen van de
heerlijkheid IJzendoorn. De heer Van der Cluse verklaart schuldich te zijn aan Cornelis Lidt de Jeude, raad en
vroedschap der stad Utrecht, alsmede aan de erfgenamen van Thaddeus de Lantman, een capitale somme
van 9500 gulden, waarvoor hij als onderpand stelt de halve heerlijkheid
IJzendoorn.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), charters, nr 27
Volgens charter nr 28, van 19 maart
1700, draagt de heer Van der Cluse al zijn gerede en ongerede goederen te
IJzendoorn, ende in specie het sloth ende gerighte derselve heerlyckheyt, over
aan boven genoemde heer Lidt de Jeude c.s.. Op de rug van charter nr 27 staat
geschreven “voldaen 27 dec 1717”.
Zie verder: Gelders Archief 0124
inv nr 5686 (16): C. van Lith de Jeude c.s. contra G.H. van der Clusen tot
Ysendoorn, schuldvordering met Ysendoorn als onderpand, 1698 juli 15.
(278) 1693 APRIL 7 Lijst der Inwoonderen,
der selver Hanteronge, en Bedrijff van den Vrije Heerlikheijt Isendoiren,
opgesteld ten behoeve van een schatting in Nederbetuwe. Groot 3 folio’s.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Aanwinsten 1976”
(279) 1694 NOVEMBER Pachtcontract
van de Hof te IJzendoorn, uitgegeven door Sophia
Heijlwich van Lijnden, vrouwe van Indoornick, ten behoeve van Derck van den Bergh.
Archief Haus Vornholz, no 1114. Inzage op microfilm in het Gelders
Archief
(280) 1705 JULI 1 Acte van
collatie en daarop gevolgde beroeping van dominee Petrus Bisschop. Origineel op papier.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”. Wassenaars
archief nr 120.
(280A) 1705-1706 Stukken
betreffende klachten van de gezant van Groot-Brittanië over het aanhouden van
54 paarden met twee begeleiders, behorend tot de Britse artillerietrein door Willem van Cooten, richter van de
heerlijkheid IJzendoorn. 1 omslag
Gelders Archief 0124, Hof van Justitie en Departementaal Gerechtshof, nr
4500
(280B) 1708 FEBRUARI 24 + 25
Notariële akte, waarin de kinderen van Willem
van Cattenburgh en Jacobmina van
Rynevelt verhuren aan Peter
Jansen van de Haer, bouwman te IJzendoorn
·
“een groote bouwinge, groot ongeveerlyk
70 mergen, de Pottum, nz Keyserstraet ow+nw Lingen ww Koegraeff”. Het herenhuis
blijft buiten de verhuring.
·
drie hond bouwland te Ochten, genaamd
het Rossums weerdje, gelegen aan de Hamsche brug, hiervan hun aandeel.
Daarnaast
verhuurt bovenstaande partij aan Hendrik
Wouterse van Leersum, wonend te IJzendoorn, onder Ochten, en als man van
Jannetje Sas, weduwe van Otto van Stuijvenberg, vertegenwoorigd
door Jan en Peter van Stuijvenberg,
·
tweeëntwintig morgen land onder
IJzendoorn, den Aelsum.
Utrechts archief,
notaris A. van Meerwijck uit Utrecht, invr nr U 132 a 2, aktenrs 77 en 78
Op 12 juni 1714 had voor het leenhof van IJzendoorn
een leenverlei plaats van de Pottum.
Bij boedelscheiding d.d. 12-12-1722 nam Godard
Adriaen Monck, weduwnaar van Theodora Catharina van Cattenburg, afstand van
zijn aandeel in de IJzendoornse goederen, die nu verdeeld werden onder Jacoba
van Cattenburg, gehuwd met Willem van Oudenallen, en Catharina van Cattenburg,
gehuwd met Cornelis Leonard van der Pand.
Op 14 oktober 1769 verhuren Jan Godard van
Oudenallen, gehuwd met Alida van Doorn, alsmede Jacoba Theodora van Oudenallen,
gehuwd met Abraham Renaud, de drie genoemde goederen onder IJzendoorn en Ochten
aan Cornelis de Beyer te IJzendoorn.
Bij boedelscheiding ad. 1772 worden de IJzendoornse
goederen toegekend aan Willem Jacob Renaud.
(280A) 1717 Rekening van
den kerkmeester Peter van Breda
over den jare 1717 van de kerk van IJsendoorn. Afkomstig uit een 18e
eeuws boekwerk, waarin de kerkrekeningen werden bijgehouden, aangevangen 1716
en lopend tot 1794. Het boek bevat verder oa. een overzicht van de jaarlijkse
toelagen van de heren van IJzendoorn aan de kerk (ca 50 gulden) en een bestek
van de reparatie van de kerktoren uit 1742, waarin we lezen dat de toren bedekt
dient te worden met blauwe dakpannen.
Gelders Archief 0349, Plaatsingslijst van het archief van de kerkvoogdij
van de Ned. Herv. Gemeente te IJzendoorn
(281) 1717 SEPTEMBER 28 – NOVEMBER 26 Brieven van rentmeester Ant. Van
Setten aan de gravin van Walbeeck, leenvrouwe van de Hof te IJzendoorn.
Archief Haus Vornholz, no 1115. Inzage op microfilm in het Gelders
Archief
(282) 1718 DECEMBER 29 Reynier Tap, gesubstitueerd richter van
de heerlijkheid IJzendoorn, beleent Maria
Elisabeth Stepraedt, weduwe Maximiliaen
Hendrik, graaf van Renesse,
met de Hof te IJzendoorn en 10 morgen op de Lange wand. 1 charter.
CBG, Familiearchief De Haas (000134)
(283) 1720 MAART 7
Schuldbekentenis van Hendrik van
Blombergen en Adriaentjen van
Laer, echteluiden, aan de huisarmen der gereformeerde kerk van
IJzendoorn, groot vijftig gulden. Als getuigen treden op R. Tap, J. van Pavert en Herberen de Haes. Copia.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede
omslag
(283A) 1725 APRIL 30 Weijer de Goier en zijn vrouw Fijken van Alphen verkopen, voor
richter en schepenen van de heerlijkheid IJzendoorn, een “huysinghe met annexe
Brauwerij van auts genaempt den Roskam met annexe vaalt” en een “pasken dijx”
daar tegenover gelegen te IJzendoorn, aan
Henderik Heij en zijn vrouw
Elisabeth van Heun. 1 charter. De
oorspronkelijk 3 zegels van richter en schepenen zijn afgevallen.
Gelders archief, ORA IJzendoorn, toeg nr 211, inv nr 19 (Boedels
1725-1784)
(284) circa 1730 Tgeen bij het
beroepen van een Proponent tot Predikant te IJsendoorn moet worden in
achtgenoomen is hierin gestaande. Origineel op papier. 1 vel.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede
omslag
(285) circa 1730 Aanstelling
van Gerrit de Haes Gerritsz als
vicaris of gebeneficeerde van de drie altaren in de kerk van IJzendoorn door Christaen Reijnoudt van Wijhe, heer van
Echtelt, IJzendoorn etc.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede
omslag
(286) 1731 SEPTEMBER 21
Testament van Christaen Reijnoudt van
Wijhe, heer van Echtelt, IJzendoorn, Thedinghuizen, Laer etc. en zijn
echtgenote Henrietta van Berkell,
groot 3 folio’s, met een extract uit het gerichtssignaat van IJzendoorn d.d. 10
augustus 1737, waarin we lezen dat Henrietta van Berkell is overleden en dat
ten behoeve van de heer Van Wijhe het testament is geopend.
Gelders Archief, Huis Laer (0583), inv nr 90
(287) 1734 FEBRUARI 6
Verklaring van gedeputeerde Staten van Gelderlandt ten behoeve van Gerrit van Gelandt, richter der Hooge
Heerlijckheijd IJsendoorn, aangaande de overgifte van “de gedetineerde
vrouwspersoon” genaamd Teuntje van
Oosterhout aan het Gelderse gezag.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede
omslag
(288) circa 1750 Schrijven van
de buurmeesters en geerfden der Hooge Heerlykheijd IJsendooren aan de Edele
Mogende Heeren Staten des Quartiers van Nijmegen, betreffende een zekere
middelwaard aan de Waalstroom, genaamd het Raet-sant “aan de IJsendorense sijde
en Jurisdictie vast zijnde, dogh voor een klijn gedeelte, voor zoo verre het
van outs Middelweert geweest was, onder Leuwen in den Ampte van Maas en Waal
gelegen.” Verpondingslasten.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede
omslag
(289) 1754 JANUARI 16 Brief
van G. de Haas aan de heer van
IJzendoorn, waarin gerept wordt van verstoring van de IJzendoornse vissers in
de Waal voor de heerlijkheid door pachters van de Reekenkamer. 4 folio’s.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, tweede
omslag
(290) 1757 JULI 13 en 20 Acte
van aanstelling van Cornelis David van
Gorkom als zaakwaarnemer van Baron Frederik
Hendrik van Wassenaar, heer van IJzendoorn, en als richter en dijkgraaf
van de Heerlijkheid IJzendoorn. Copia op papier. 2 stukken.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, Wassenaars
archief nr 135
(291)
1757 DECEMBER 26 Memorie, gericht aan Baron Van Wassenaar, heer van IJzendoorn,
afkomstig van Johannes Mijs,
predikant te IJzendoorn, aangaande de bouwvalligheid van de pastorie aldaar.
Gelders Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446), map “Lijst”, eerste
omslag.
In hetzelfde archief, tweede omslag, een schrijven van Gedeputeerde
Staten in Den Haag aan het Kwartier van Nijmegen d.d. 24 augustus 1756, waarin
dezelfde zaak aan de orde is.
Al eerder, in 1752, had baron Van Wassenaar, namens zijn vrouw Seyna
Jacoba Isabella van Wijhe, vrouwe van de Blankenburg, optredend als collator
van de St. Annavicarie in de kerk van Beuningen, geprobeerd om zijn aandeel in
de vicarie-inkomsten voor de duur van 10 jaar te mogen bestemmen voor de kerk en de pastorie van
IJzendoorn. De zaak diende voor het Hof te Arnhem (Gelders Archief 0124, 2441.
(292)
1763 “Memorie van soodane charters en
papieren tot de secretarije van de Hooge Heerlijkheyd IJsendoorn specterende”,
afkomstig uit een stuk getiteld “Commissie van den Procureur Franke als secretaris en leengriffier
alsmeede d’inventaris van de overgenoome stukken op de secretarije Ao 1763”.
Vermeld worden 21 stukken, slechts in zeer algemene termen beschreven. 3
folio’s.
NA,
Archief Van Wassenaar van Duvenvoorde (3.20.87), inv nr 2579
(293)
circa 1766 “Lijst van papieren concernerende de
Heerlijkheid, Kerk, Pastorije, Kustorije en andere Regten der Vrije
Heerlijkheid IJzendoorn.” Inventaris van het archief van de Heerlijkheid
IJzendoorn, voor zover destijds berustende op het Huis Wijenburg te Echteld.
Groot 146 nummers. In de marge staat: “Ao 1777 is deese Heerlijkheid verkogt en
de papieren aen den Kooper overgegeven. Memorie”.
NA,
Archief Van Wassenaar van Duvenvoorde (3.20.87), inv nr 25..
(294)
1793 MEI 17 “Lijst Wegens de Verdeeling der Jura
van den Leengoederen Leenroerig aan den Hagen Huise en Heerlijkheid
IJsendoorn.” Overzicht van de 11 huizen en landerijen die leenroerig zijn aan
de Heerlijkheid IJzendoorn, met de bedragen die afgestaan moeten worden aan de
leenheer, stadhouder, leenbode, leengriffier en de leenmannen.
Gelders
Archief, Heerlijkheid IJzendoorn (0446)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Supplement:
IJzendoorn in de Banken van Nederbetuwe en retroacta uit het gerichtssignaat
van IJzendoorn (1666-1700).
(295) 1616 MEI
13 Peter de Haes ende Aeltgen Lubbertsdochter – echtel. de
voors. Aeltjen cum tutore met believonghe hares mans voors. Dirck van Wijck, hebben malcanderen
reciproce getocht in alle erven ende goederen, reede ende onreede als zijlieden
tegenwoordich hebben ende namaels vercrijgen mogen in den kerspel van Ochten
ende voorts in den alongen ampte van Nederbetuwe ( ) Actum voor jonckheer Johan
van Bronckhorst als substituit amptman ende gerichtsluijden Reijer de Haes ende Jacob de Haes.
Gelders Archief
0186, invr nr 200, Vrijwillige rechtspraak Bank van Kesteren, protocol 85 (fol
22v)
(296) 1621
SEPTEMBER 4 Compareerden voor den substituit amptman in Nederbetuwe, Peter Petersen – den ouden woonende tot
IJsendoorn ende Peter Petersen – den
jongen tot Ochten ende hebben sich borge gestelt voor Henrick Petersen ter cause dat hem opgeleijt wordt tot
Shartogenbosch dienst te hebben. Beloovende ’t gewijsde der ridderschappen
daervan genoch te doen. Actum voor gerichtsluijden den heere van Weerdenborch ende Johan Simonsen Corfmaecker den 4e
sep. Anno 1621.
Gelders Archief
0186, invr nr 200, Vrijwillige rechtspraak Bank van Kesteren protocol 262 (fol
89v)
(297) 1623 MEI 12 Compareerde voor den edelen ende
erentfesten Steven van Rumelaer
als gesubstitueerde amptman in Nederbetuwe ende gerichtzluijden nabeschreven Wolter Thoenissen tot Huesden ende
heeft bekent schuldich te sijn Jan
Adriaenssen tot IJsendoorn de somme van III C XVIII gl.. Ende geloeft
deselve te betalen op Paeschen des toecommende jaers 1624 uut huijs ende
hoffstede daer hij tegenwoordich in ende op woonende is. Ende voorts alles
goedts reede ende onreede als hij heeft ende vercrijgen mach in den kerspel van
Huesden ende voorts in den alongen ampte van Nederbetuwe gelegen. Omme bij
nalaticheijt van betalonge de voors. somme van penn. Daeraen (als met allen
rechten daervoor vervolcht ende verwonnen wesende) met coopbiedonge te
verhalen, daervan hij comparant sich alsoo betuijcht gegeven heeft. Actum voor
gerichtzluijden Adriaen Deijs
ende Cornelis Adriaensen desen 12e
maij anno 1623. Den 1e aug. 1626 dese voldaen ende gecasseert.
Gelders Archief
0186, invr nr 200, Vrijwillige rechtspraak Bank van Kesteren, protocol 312 (fol
101v)
(298) 1625 MAART
15 d’Erffgenaemen van joffrouw Sandrina
Hackforts zaliger, als Henrick
Claesen ter eenre, ende Oth
Henricksen van IJsendoorn als man ende momber sijner huijsfrouw Arndtgen Jansdochter ter andere zijden,
zijn op huijden dato onders. metten anderen veraccordeert, ende hebben
respectivelick overgegeven voor den edelen ende erentfesten Steven van Rumelaer – gesubstitueerde
amptman in Nederbetuwe ende aenwesende jonckheren, dat Henrick Claesen voors.
die aengevangene administratie vorder sal uut vorden ende vervorderen tot
profijt des gemeijnen boedels, van alles pertinente ende goede aenteijckenonghe
te doen ende te responderen, tot behoeff van alle diegeenen die voor
gerechticht tot den boedel voors. sullen erkent werden. Actum voor
gerichtzluijden jonckheren Nicolaes van
Brakel – drost ter Lehede ende Joost
Vijgh etc. den XVen martij 1625.
Gelders Archief
0186, Vrijwillige rechtspraak Nederbetuwe, inv nr 200 (1613-1630), protocol 395
(fol 119v)
(299) 1637
JANUARI 12 Uit het gerichtssignaat van de heerlijkheid IJzendoorn 1666-1700, fol
56v (10 mei 1669 daar gepasseerd) onderstaande obligatie uit 1637:
Jerephaes Hendricks als rechte oom ende momber over de onmundige kijnder van
sijn broeder zaliger Oth Hendricks,
heeft schuldigh bekent per obligatie aen Adriaen
Anthonis de somme van hondert gulden wegens geleende penningen ende
daervan interesse belooft ten penningh sestien ende daervoor verbonden ende tot
onderpant gestelt al seckeren versterff als den debiteur ende de voorschreven
kijnderen aenbestorven is uut het naergelegen versterff van sijnen gebroeder Rijck Hendricks, te weten uijt een
stuck landts gelegen in de heerlickheijdt Isendoirn, groot omtrent anderhalven
mergen, oostwaert Willem van de Geijn,
suijdwaert de gemeene Runne, westwaert Jan
Hendricks ende noortwaert de gemeene Keijserstraedt, ofte wie etc., ende
voorts sijn persoon ende goederen, stellende tot borge aen principael, elcx een
voor all, Hendrick Cornelissen,
onder submissie van de edele Hove van Geldrelandt, de pandinge etc.. Was
onderteijckent Jerephaes Hendricks, Hendrick Cornelissen als borgh ende
getuighe Dirck Willems ende Roeloff Lam.
(300) 1639 +
1687 Uit de papieren van de familie Lidth de Jeude: Eigendomsbewijs
voor Marya en Isabella van Brederode van drie morgen
en een halve hond land in het kerspel van Kesteren, afkomstig van de erfgenamen
van Huijbert Hendrickszoon van
Isendoorn, 1687. Met ouderen overdrachtsbrief d.d. 1639, 2 charters.
Verslagen ’s
Rijks oude archieven 1924, blz 163
(301) 1640 Adriaen Cornelissen van Isendoorn woonende tot Meerten ( ) heeft bekent schuldich te zijn aen den
oock weledelen Eustachius Puchler
– gouverneur int fort ’s-Gravenweerdt de somme van driehondert ende dartien
gulden – eenen stuver, hercommende van verscheenen landtpachten. Tot
versekeronge van dien den voorschreven comparant is verbijndende alle sijn
gereede ende ongereede goederen soo hij is hebbende in de buirschap van
Meerten, kerspel Lienden ende voorts in den alongen ampte van Nederbetuwe etc.
Gelders Archief
186, invr nr 201, Vrijwillige rechtspraak bank van Kesteren (1630-1657), fol
149v
(302) 1641 JUNI 18 In het gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700 (fol 15) wordt melding
gemaakt van een ‘renthenbrieff’ uit 1641:
Reijer Willems de Kemp ende Anna Deijs, echteluijden, (bekennen
tegenover) Cornelis Cloeck ende Jerephaes Henricks als gemachtichde van
Jacobus Elzevier, richter der
heerlickheijt Isendoren ende Laurens
Thomas, secretaris ende Roeloff
Willems van de Geijn als gerichtsluijden bij gerichtelicke overgifte,
schuldigh (te zijn) aen Dominicus van
Osch ende Elisabeth Rijcke van de
Collick, echteluijden, (een rente van vierhondert gulden capitaels), te
betalen jaerlicx opt Sinte-Johannisdagh mid somers metten interesse tegen den
penningen vijftien ten hondert, (te verhalen op) eenen bongaert gelegen in der
heerlickheijt Isendorn, aen Stommen Cuijll.
(303) 1643 MAART
20 Rutger de Haes heeft bekent
schuldich te sijn aen Toentjen de Haes
weduwe van zaliger Jan Arijensen
de somme van driehonderd gulden en vebindt daarvoor zijn huis en hofstad, groot
1 morgen in de kerspel van Ochten in de Meey gelegen, oost Melchior Wollensen, zuid de Bandijk,
west de Pastorie van Ysendoorn en noord de Meegraeff. In aanwezigheid van de
gesubstitueerd ambtman en de gerichtsluijden Goris
Petersen en Henrick Henricksen.
Gelders Archief
0186, Vrijwillige rechtspraak Bank van Kesteren 1660-1678, invr nr 262
Volgens een acte d.d. 10 oktober 1647 (signaat van Zoelen)
woonde Anthonia de Haes, weduwe Jan Ariens, toen in Kapel Avezaath.
(304) 1643 APRIL
18 Willem Gisberts heeft verbonden
huijsinge ende hofstede op Meerten. Daer oost Jan
van Toorn ende west de kinderen van Willem Gisbertsz voor hondert gulden
cum interesse bij hem ende Adriaen
Cornelisse van Ysendoorn schuldich bekent aen het Armenhuijsken op
Liendervelt den 18e april 1643.
Gelders Archief
0186, Meerten en Aalst, protocol 15 fol 16v
(305) 1645 OKTOBER27 Peter Sluijsken promisit aan Jr Johan Melchior van Bodeck 250,- c.i.
uit 6 morgen land, genaamd de Racamp, tot IJzendoorn, noord- en westwaarts de
heer van IJzendoorn. Elizabeth de
Cruijff als borg deed medeondertekening op 25.10.1653.
Ahoud,
Protocollen van bezwaar der gerichtsbanken van Kesteren en Zoelen, nr 415
(306) 1648 JUNI
28 Compareerden Peter
Sluijsken ende Elisabet de
Cruijff – echteluijden, d’voornoemde Elisabet de Cruijff cum tutore sibi
legitime dato et promiserunt aen Anthonia
de Haes – weduwe van zaliger Johan
Adriaensen ende haren erven de somme van sestienhondert carolus gulden
tot XX stuver Hollandts ’s stuck, solvendo huijden over een jaer met den
interest van vijff ten hondert, bij aldien het capitael ende den interest
precijs op dach voorschreven betaelt wordt, anders tegens vijff ende een half
te verrenten. Edoch soo de betalonge met believen van de voorschreven weduwe offe
hares rechthebbende langer mochte vertogen worden, alsdan nae advenant des
tijdts naerderen interesse totte afflossinge toe te betalen. Dewelcke
versproken, dat geschieden sal in drie termijnen, alse twee t’elckens met 500
gulden ende een met 600 gulden. Stellende zij comparanten specialijck tot
onderpandt het Spijckerhoff, groot vier mergen ( ) in den kerspel van Eck gelegen. ( ) Om bij faulte van betalonge de voorschreven pennongen met den
interesse, daeraen met coopbiedonge (als schuldt met allen rechten verwonnen)
te verhaelen. Daervan, ende dat dese overgifte niet en sal mogen bejaeren noch
bedagen, de voorschreven comparanten sich alsoo betuijcht gegeven hebben. Actum
voor den weledelen heeren amptman etc. ende gerichtzluijden Werner van Broeckhuijsen – scholtis
ende Adriaen Verwoert den 28e
junij 1648.
Gelders Archief
0186, Vrijwillige rechtspraak Nederbetuwe, inv nr 201 (1630-1657), protocol 559
(fol 139)
Peter Sluijsken ende Elisabeth de Cruijff echteluijden
promiserunt et transportaverunt aen Herman Jans Crauwell een huijs, hofstadt
ende aengehorigen boomgaerdt ende bouwlandt groot ongeveerlick twee mergen een
hondt op Wiel ( ) ende (hebben)
daervoor tot waerschap gestelt een stuck bouwlandt groot vier morgen, genaempt
den Spijckerhoff ( ) vermogens
transportbrieff van den 5e april 1651.
Gelders Archief
0186, Protocol van bezwaar Eck en Wiel 1660-1739 fol 26
(307) 1649 MEI 18 Adriaen Janss ende Hermken
Henricx, echteluijden, hebbende verkoft aen Aerdt Cornelisz ende Merriken
Gerritsz, echteluijden, seeckere huijsinge ende hofstadt op Isendoorn.
Hebben voor alle beswaernisse tot waerschap gestelt anderhalven mergen
bouwlants op Ochten. Vermogens den transportbrieff de dato 18 maij 1649 ende
alhier geregistreert den 8e april 1661.
(308) 1653 DECEMBER 31 Uit het
gerichtssignaat van de heerlijkheid IJzendoorn 1666-1700 (fol 81v) onderstaand
accoord uit 1653 “teste me edele G. van Altena ende alhier geregistreert den 4e
Junij 1670”:
Alsoo tusschen den Middelweert, toebehoorende den weledelen joncker Nicolaes van Outheusden, gelegen in de
Waelstroom en sekeren uutterweijweert wesende althoevigh landt op Isendoirn
gelegen, toestendich Peter Sluijsken,
een sandt geschoten ende daerdeur den voorschreven Middel- en uutterweijweerden
aen de anderen gebracht ende vastgemaeckt waren, ende welgemelte Oudtheusden
tot noch toe geen uutwegh naer Isendoirn opgehadt hadde, soo is tusschen de
voornoemde parthijen geaccordeert en overkomen, dat meergemelte joncker
Oudtheusden, sijn weledele erven ende naekomelingen met den voorschreven
Middelweert voortaen onverhindert over den voornoemde Sluijskens weert haeren
uutwegh nemen, hebben ende erffelick behouden sullen, ende denselven lijnrecht
genomen werden ende responderen van het sluijsken, ’t welck nu op joncker
Oudtheusdens Middelweert geleijt ende staende is, deur het tusschen geschoten
landt tot op het huijs staende op den weert van Sluijsken, ende vandaer voorts
nae den Isendoirnsen Bandijck toe, sonder eenigen anderen wegh daerbuijten te
mogen kiesen ofte nemen, directelick ofte indirectelick, tot welcken eijnde
parthijen de een tot des anders behoeve verbinden specialicken, haere
respective weerden ende voorts generalick heure ende heure erffgenaemen,
respective persoonen ende goederen, gerede ende ongerede, hebbende ende
vercrijgende, geene excemt, het speciael ende generaell tot heure submitterende
het recht van pandinge, ’t welck tot geenen tijden sall mogen bejaren ofte
bedaegen nae de landtrechten, de judicature van de edele Hove van Gelrelandt
ende alle andere heren, hoven, rechteren ende gerichten sonder onderscheijt,
renuntiërende expresselick van de exeptie fori ende van allen anderen weren
ende defensiën desen ter contrarie, sonder argelist. In oirconde der waerheijdt
hebben parthijen contrahenten desen accorde beteijckent binnen Tiel op den
lesten december anno 1653, ouden stijls ende was onderteijckent Nicolaes van
Oudtheusden, Peter Sluijsken, Henrick
Emmingen als getuijge.
(309) 1655 JUNI
28 Schuldbrief van Cornelijs
van Grotvelt en zijn vrouw Maerija
Cornelijsdochter voor Dijreck van
de Paveert, groot 200 carolus gulden. “Voor folt der betalinghe ende ’t
gene voorschreven, verbinde wij echteluijden voornompt daervoor specialijck
vijf honts lants geheten Westenhof, edoch soo groot ende kleijn deselve vanouts
met recht gelegen zijn in der herlicheijt Isendoorn ende amte van Nederbetuwe,
waer oostwaert een gemeijn straet, zuijtwaert een gemeijne dijck streckend door
den Bandijck west ten halven Wertgraefe, westwaert Dijrck van den Paveert
selfen ende noortwart een gemeijn straet naest gelant ende gelegen zijn, het
speciael ende generaell tot huer…….Actum Ochten den 28e juenij anno
1655. Cornelis van Grootfelt, Maeria Cornelis, in mij present Abraham Wanningh.
Gelders Archief,
ORA IJzendoorn (211), nr 2,
Gerechtssignaat IJzendoorn 1666-1700, fol 23v
(310) 1655 DECEMBER 10 Aert
Gysbertssen
heeft van dominee Abraham Ramaker
gehuert eene huysinge staende op Ochten .. ende heeft voor voldoeninghe van de
pachtcedulle verhypothiseert ende verbonden huys ende hoffstadt groott eenen
mergen gelegen op ’t Oostervelt in de heerlickheyt Isendooren ten noorden aen
de Keyserstraeth ende derdenhalven mergen lants, gen. Slachts Cuyll, gelegen
opt Langhe Want in de voors. heerlickheyt, oostw. Jan Rutgerssen, zuidw. den heer van Gellecum, westw. de leygraeff ende noordw. de gemeyne
straeth. Noch derdenhalven mergen lants gen. de Hooge Pottum onder Ochten
gelegen … Actum den 10e dec. Anno XVIC vijff ende vijftich.
(311) 1656
JANUARI 26 Peter Sluijsken ende Elisabeth de Cruijff echteluijden
promiserunt aen haeren neeff Henrick
Swem ende nicht Hester Sluijsken
– echteluijden seven hondert gulden cum interesse tot vijff en dertich gulden
jaerlicx uut een hoffstede gelegen tot Lienden in de buerschap Meerten. Actum
op den 26e januarij anno 1656.
Compareerden voor den weledelgeboren heere amptman in Nederbetuwe ende gerichtzluijden naebeschreven, Dirck van den Berch Jansen ende Jan Hermansen Noortman volmachtiger van Jan ende Roeloff van den Berch – gebroederen, vermogens procuratie op denselven Noortman voor schout en schepenen der heerlickheijt Ysendoorn op den 11e april deses jaers (welgemelte amptman ende gerichtzluijden vertoont ende gebleken) gepasseert. Ende hebben specialicken veronderpandt seeckere hofstede groot omtrent vierdenhalven mergen, gelegen in den kerspel van Echtelt. Daer oost de gemeijne Tochtgraeve, zuijdtwaerts Dirck van den Berch voornoemt, westwaerts jonckher Eijl ende noortwaerts de gemeijne straet naest gelegen zijn, ofte wie etc.. Voor de betalinge van sekere driehondert vijftich gulden capitael met de interessen van dien als gemelte Dirck van den Berch bij maechgescheijt op den 22e september 1649 aen Henricxken Peters – dochter van Peter Jansen bij Jenneken van den Berch heeft verweckt, om in cas van onvoldoeninge het voorschreven capitael met het verloop van dien mitsgaders costen ende schaden daeraen met het recht van coopbiedinge (’t welck niet en sal bejaeren noch bedaegen) te konnen verhaelen. Waervan de comparanten haer alsoo hebben betuijght gegeven. Actum voor gerichtzluijden Werner van Broeckhuijsen – scholtis ende Adriaen Verwoert op den 9e maij 1656.
Gelders Archief
0186, Vrijwillige rechtspraak Nederbetuwe, inv nr 201 (1630-1657), protocol 729
(fol 211)
(314) 1658
SEPTEMBER 29 Jacob Deijs en Herberen Gerrits van Westrenen kopen van het Weeshuis van de
stad Tiel een obligatie van 250 gulden “slaende op de hoffstede, nu [lees:1667] Arien Jansen
ende Hermken Hendrickx in leven
echteluijden, toebehorende aen het Weeshuijs der stadt Tiel.” Jacob Deijs en de
erfgenamen van Herberen Gerrits verkopen de obligatie wederom aan het genoemde
Weeshuis voor het gericht van IJzendoorn op 15 september 1667.
Gelders Archief,
Gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700, fol 19v
(316) 1659 APRIL
19-1669 SEPTEMBER 29 Uit het gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700, fol 76v,
komt onderstaande “gichtingh en coopbiedongh”.
Dewijle Hermken Henricks, weduwe ende
boedelhouderse van zaliger Adriaen Jans
als possesserende besittersche des onderpandts off desselffs man naelatich is
blijvende te betaelen aen Willem Stevens
eene summe van hondert gulden capitaels als reste van meerder capitaels mette
intresse vandien a die morae, alrede verschenen ende soo noch verders totte
volle voldoeninge ende afflossinge toe sall komen te verschijnen, edoch alles
ter goeder rekeningh ende onder affslagh van alle bewijselicke betalinge
uutwijsens constitutie brieff, de dato den 19e aprill 1659
continerende coopbiedonge ende dat het recht vandien niet sal mogen bejaren ofte
bedagen bij Jan Peters Sas als
man ende momber van Mariken Jans
bekent ende verleden, soo biedt den gemelten Willem Stevens de voorschreven
Hermken Henricks, weduwe ende boedelhouster ende den voorschreven haeren man de
coop van huijs ende hoffstede mette brouwerije ende erff daertoe gehorich, soo
groot ende cleijn hetselve staende ende gelegen is in de heerlickheijdt
Isendoirn daer den Vergulden Wagen uut te hangen plagh en op tijde der
constitutie, oostwaert naestgelegen de kerckhoff, suijdwaert den Bandijck,
westwaert Cornelis Dircks en
noordtwaerts het pastoriehuijs ( ).
Hebbende hij, Willem Stevens ten selffden daege mede op de voorschreven
goederen gegicht ende dat voor soo veel als bonis mette intresse ende costen vandien,
ofte sij, Hermken Henricks ( ) oft
desselfs man den voorschreven coop iet hebben ende de voorschreven goederen
beschudden willen oft iemandt anders van haerentwegen, soo niet sal voorts
geproduceert worden nae rechtsbehooren, hiervan gaet de weet als recht is.
Actum voor gerichtsluijden Roeloff Otten
ende Roeloff Jans den 29e
september 1669, was geteijckent Henrick
Emmingen.( ) leger stont: Ick onderschreven hebbe dese coopbiedonge aen
de ander zijde staende vermelt, voor Hooffs geïnsinueert aen de huijsvrouw van
Jan Peters Sas in absentie van haere man op den 29e september 1669,
gaff tot relaes ganschelick niet wetende soo het daermede geschaepen was, was
geteijckent Albartus Lam.
Gelders Archief, Gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700, fol 76v
(317) 1662 MEI 5 Joffrouw Cornelia de Jeger heeft door haeren
volmachtiger Dirck Degenaet
getransorteert aen joffrouw Jannetta
Agnis de Jeger soodaene contingent als zij is hebbende in een camp
weertlants groot acht mergen neffens den Tielschen wegh. Daer oost, zuijden
ende west seecker goet gelegen op Ysendoorn, waervan de transportante mede een
gedeelte toestendich ende den voorschreven volmachtiger mede geauthoriseert was
’t selve te transorteren. Actum voor den heere amptman ende gerichtsluijden Dirk van Altena ende Goert Bouwman den 5e maij
1662.
Gelders Archief 0186, invr nr 262 Vrijwillige rechtspraak Ochten
1660-1740, protocol 102 (fol 27v)
N.B. Getuige de index van het
verdwenen signaat van doctor Emmingen verschenen Cornelia de Jeger, Johannetta de
Jeger en Derk Dageman ook voor het gericht van IJzendoorn.
(318) 1662 OKTOBER 31 Compareerde
voor den weledelgeboren heere amptman in Nederbetuwe ende gerichtzluijden
naebeschreven, den oock weledelgeboren heere Joost
Vijgh tot Ysendoorn, eerste raedt ende stadtholder van den lheenen des
vorstendombs Gelre ende graefschaps Zutphen ende vrouwe Anna de Cock van Oppijnen, vrouwe tot Ysendoorn,
echteluijden, welgemelte vrouwe geassisteert met Joachim Foijert haeren in deser saecke gekoren momber, ende hebben malkanderen reciproce
gelijftocht in een uuttenweert genaemt Wijerweert, soo groot ende kleijn den
selven gelegen is in den kerspel van Echtelt (
). Actum voor gerichtzluijden den weledelgeboren heere Everard de Cock van Oppijnen ende Henrick Wanningh op den 31e
october 1662.
Gelders Archief 0186, Signaat van beloften Bank van Kesteren, invr nr
202, protocol 70 (fol 20)
(319) 1663 MAART 15 Soo bekennen
wij Rutger Jans ende Trijntgen Willem de Haes echteluijden,
woonachtigh in Isendoirn ( ) dat wij schuldigh
sijn edele Petro Molitor alias Bisschops, predicant tot Isendoirn
ende Beatrix van Leijssel ( ) de somme van driehondert keisers gulden
( ) ende in specie stellen wij tot
hijpotheecq ons hofstede in Isendoirn op ’t Lange Want gelegen, groot eenenhalven
morgen ( ) waer oostwaert Willem Jans de Haes, suijdwaert de
Keyserstraet, westwaert Jan Rutgers
ende noordtwaert wij echteluijden voornoemt naestgelandt ende gelegen sijn
( ) Actum den 15e dagh
martij 1663.
Gelders Archief, Gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700, fol 74
1659 maart 6: Rodolph Willemsen
voor sich selven ende als momber zijner kinderen ende Pelgrum Dircksen –
momboir van zijn susters kinderen promiserunt dominus Petro Molitori ( ) twee hondert gulden cum interesse uijt een
hofstedeken op Ochten aen het Groene Velt.
1659 juli 18: Gerard Petersen van
Westrhenen cum uxoris hebben schuldigh bekent aen de heere Petrus Molitor 319
gulden cum interesse uijt huijsinge ende hofstede (te Ingen), vermogens
obligatie.
1659 oktober 10: Udo Geurtsen
Vermeir ende Henricxe Cornelis – echteluijden promiserunt Petrus Molitor
tweehondert vijff ende sestich gulden – 12 stuijver 8 penningen uijt huijs ende
hofstede (Ochten).
1660 april 1: Paull Jansen ende
Gijrtjen Gijsberts – echteluijden hebben schuldich bekent aen de predikant
Molitor hondert acht ende dartich gulden – 3 stuijver ( ) uijt eene mergen boomgaarts op Ochten.
1661 september 25: Roeloff
Claesen te Kesteren belooft Petro Molitori 200 gulden uit een hofstede.
(320) 1663 NOVEMBER 12 Peter Aberhams Endael en
zijn vrouw Aeltgen Thijsen
bekennen schuldig te zijn aan Reijer van
Wijck en Dijrck van den Bergh
Dijrks als armenmeesters van de heerlijkheid IJzendoorn “ten behoeven
aldaer de Aermen ther somma van éénhondert carolij gulden ad xx stuijver
hollants ’t stuck.” Zij beloven het bedrag met 6 gulden rente terug te betalen
binnen een jaar, en stellen als onderpand “huijs ende hoffstat ende te bepoot
van die ongeveerlijck groot een hont (etc) in der herlickheijt Isendoorn staen
ende gelegen is vanouts, genampt Hartsenbol, daer oosten de gouverneur Welders ofte de zijne, zuijtwaert de
heere tot Isendoorn, westwaert Damshof ofte gemeijne straet ende noortwaerts Jan Otten Tap, ofte wie daer ronthomme
met recht vanouts naest gelegen ende geweest moge zijn.”
Gelders Archief, Gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700, fol 22v
(321) 1664 FEBRUARI 2 Uit het gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700 fol
2 een “besatonge” uit 1664.
Also Adriaen Jans ende Hermken Henricks, eghteluijden, aen Jacob Jans ende Jenneken Buddingh, oock eghteluijden, schuldich sijn, nae
gehoudene reeckeninge eene somma van tweehondert ende thien gulden Hollants,
hercommende wegens affgehaelt bier, zo is ‘t, dat Adriaen Jans ende Hermken
Henricks haec cum tutore marito, aen den voorzegden Jacob Jans ende Jenneken
Buddingh tot verseekeringe van hare deughdelicke schult hebben vercoft alle
hare gerede goederen so van beesten, brouwketel, bedden, ende voorts wat voor
huijsraedt ende inboedell aengereckent worden welcke alls sij haer bij desen
transporteren ende opdragen, in vougen dat dese sall worden gehouden allsof
daervan een opdracht in forma ende nae gewoonlicke costume der heerlickheijt
Isendoren ware gemaeckt. Sulx dat de voornoemde echteluijden deselve sonder
eenige rechtspleginge sullen mogen weghalen ende tot haren will [verkopen]
allet breder vermogens de beteijckende. Actum in dato den 2e
februarij anno 1664 is meldende. Geregistreert den 17e december
1666.
Op 18 mei 1664 kochten Adriaens
Jans en Hermken Henriks een partij bier voor de som van 446 gulden van Jan
Peters Verstraeten, brouwer en burger van de stad Nijmegen. Zij verplichtten
zich die som met kerstmis 1664 te hebben voldaan, maar tot betaling kwam het
niet. Op 29 april 1667 laat Verstraeten voor het gericht van IJzendoorn beslag
leggen op de goederen van Hermken Hendriks, die inmiddels weduwe is geworden.
Diezelfde dag laten Adriaen de
Haes en Jan Gerrits van Westrenen als buurmeesters van IJzendoorn eveneens
beslag op de goederen van Hermken Hendriks. Zij is hen een som schuldig van 250
gulden. Dit bedrag hebben zij – samen met enige naburen – als borgen
voorgeschoten aan Henrick Swem, tollenaar te Nijmegen en echtgenoot van Hester
Sluijsken, de nicht van Peter Sluijsken.
Tot overmaat van ramp laat ook de
Proost van Oudmunster diezelfde dag de
gerede goederen van Hermken Henricks in de heerlijkheid IJzendoorn gichten en
te koop aanbieden (koopman Frans Versteegh). Dit wegens achterstallige pacht
van 69 gulden “hercomende van pacht van thienden op Isendoren ende Echtelt
gelegen de anno 1665.”
(322) 1664 JULI 22 Berbera Wouters – weduwe van zaliger Henrick ’s Hartsen heeft schuldich
bekent Cornelia van Tiel – weduwe
Domselaer twee hondert ses ende
sestich gulden cum interesse ende daervoor verbonden vier hondt boomgaerdt
gelegen op den Ysendoornschen weert. Daer oost, zuijden ende west Yken Kosten ende noorden Ingen van den Bergh. Vermogens
obligatie de dato 20e martij 1663. Gecasseert op quitantie van
Cornelia van Tiel den 3e december.
Gelders Archief 0186, invr nr 262 Vrijwillige rechtspraak Ochten
1660-1740, protocol 116 (fol 29)
(323) 1665 JULI 16 Elisabeth Rutgers, weduwe van zaliger Jacob Gerrits van Eijck, geassisteerd
door haar zoon en momber Gerit Jacobs
van Eijck, heeft per obligatie “schuldich bekent” aan meester David Hollingerius de somme van 300
gulden cum interesse, en stelt daarvoor als onderpand “twee mergen lants, so
bouwlandt als boomgaert, genaempt Cockenhoff, gelegen in der heerlicheijt
Isendoren daer oost naest gelant Dirck
van Hattum, suijde de gemeijne straet, west Stijn Glive ende noorden de Keijserstraet.” In aanwezigheid
van Aerdt van Welij en Jerephaes Henricks “als geërffde
gerichtsluijden beteijckent op den 16e julij 1665 is meldende.
Geregistreert den 19e februarij anno 1667.”
Gelders Archief, Gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700, fol 4
(324) 1666 SEPTEMBER 2 Overmits
menighvuldige clachten van de passagiere ende andere die nae den moelen wilde,
die hooghedelgebooren heer Joost Vijgh
costelicker memorie, in leven heer tot Isendoren, praesident ende eerste raedt
in Gelderlandt toequamen over de onbruijckbaerheijt ende diepte van de straet
lopende langhs den Broeckdijck, genaempt die Broeckstraet welcke niet well
conde geremedieert worden als door het affhouwen van de willigen ende
elsenboomen aen de sijd sijd van de voorzegde straet staende, teneijnde die son
welcke door die boomen beleth wierde dieselve straet moghte beschijnen ende
opdrooghen, zoo was welgeboren hooghedele heer te raede geworden door den bode
ende oock kerckeweet een ijgelick te laten die willige boomen aen de suijd sijd
van de straet staende op te houwen op een poene van ses stuijver ijder willigh,
vermogens acte van den jaers 1662 in december gepasseert, waer in sommige die
voorschreven ordre hebben gepareert ende sommige naelatigh gebleven ende sulx
getraineert tot den tegenwoordugen jaere van ses ende ’t sestigh wanneer
welgeboren hooghedele heer overleden sijnde, ende sijne hooghedele soon de heer
Dirck Jacob Vijgh in sijne heer
vaders plaets gesuccedeert, bij de loofschouw op de tochtgraven in junio
lestleden gehouden goet gevonden heeft die ordres over het aff houwen van de
gemelte boomen te renoveren, ende die chirongen te laten influeren, teneijnde
goede policie en ordre tot verbeteringe van straeten en watergangen mochten
geschonden worden, ende dat niet tegenstaende verstaende dat eenen Dirck van den Bergh Dircks den jongen,
sigh hadde laeten gelusten niet alleen die voorschreven ordre niet te pareren,
maar oock andere op te raijen ende diegeene welcke die boomen gerichtelick
hadden aengenomen aff te houwen en t’intimideren ende te dreijgen, zo was
welgeboren hooghedele heer Dirck Jacob Vijgh, heer tot Isendoren, voor sigh
selven te raede geworden met doctor Henrick
Emmingen, richter der voorschreven heerlickheijt, besatinge te doen op
sodaene gerede ende ongerede goederen als den voorzegden Dirck van den Bergh in
de heerlickheijt Isendoren is hebbende, om daeraen te verhaelen een amendo van
tweehondert gout guldens, in specie ten opsichte van voorschreven Dirck van den
Bergh sigh met het opraijen ende dreijgen gelijck voren gemeltsigh techelick
tegens de heer ende sijn hooghedele hooge reght ende gerechticheijt heeft
misgrepen, ’t welck een heer van sijnen ondersaet niet en staet te lijden, met
aanmeldinge dat ingevall besette sigh op ijmant heeft te beroepen ofte vermeint
te beroepen, dat hij die ten dage diendende sall hebben te persisteren, also op
deselve mede als oock derselver goederen hiermede voor gelijcke som besatinge
wordt gedaen, ende voor de costen ende schade met recht. Edoch salvo judicis
moderamine. Actum Isendoren den 2e september voor
gerichtsluijden Jerephaes Henricks,
ende Adriaen Jans.
Gelders Archief, Gerichtssignaat van IJzendoorn 1666-1700 (fol 1 et v)
(325) 1668 MEI 3 Adriaen de Haes ende Ingen Adriaen Deijsdochter promiserunt Henricxken Gerards Musch vijffhondert
gulden cum interesse ende daervoor verbonden vijff mergen bouwlants genaempt de
Hoge Pottum. Daer oost Dirck van de
Pavort, zuijden de Weteringh ende noorden de Pottumse straet. Noch twee
mergen de Leege Pottum gelegen op Aelst. daer oost de Pottumsche straet ende
west Jan Gerritsen van Westrhenen,
den 3e maij 1668.
Gelders Archief 0186, invr nr 262 Vrijwillige rechtspraak Ochten
1660-1740, protocol 176 (fol 36v)
(326) 1669 AUGUSTUS 1 Gerard Jacobsen van Eijck heeft opgedragen aen Reijer van
Wijck Aertsz twee mergen bouw lants in de buerschap Aelst, daer oost
naest gelegen coperen echteluijden, zuijden de straet, west Jan Geurts van Westrhenen ende noorden Adriaen de Haes ende daervoor verbonden
een hofstede genaemt Cockenhoff in de heerlickheijt IJsendoorn den 1e
augusti 1669.
Gelders Archief 0186, Akten van bezwaar Meerten en Aalst 1660-1740, invr
nr 242 (fol 41)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Aan het kerkhof 38, 51, 103
Achterstraat 53, 59, 102, 111, 112, 117
Broeckdijck 20, 27, 39, 113, 149, 151, 186, 195,
213, 216, 228, 258, 294, 324
Broeksteeg 113
Broeckstraet 195, 324
Gasthuijsstrait 101
Gemeyne steegh in den weert 33
Ghemeyne straat 27, 30, 39, 52, 56, 58, 59, 96, 102,
124, 136, 186, 205, 268
Hoffstraet 261
Kerckstraat 77
Kerkweg 165, 214
Keyserstraat 87, 101, 111, 112, 172, 189, 210, 214,
218, 257, 273, 299, 310, 319
Melcksteghe 151
Molenstraat 111, 216, 257
Nedersten steghen in den Broeck 20
Pottemsche straet 165
Tielwech 177
Aelssem, de
36, 139, 188, 189, 249, 258
Alden Hoff, den 79
Andries camp 151
Berchcampsken 258, 261
Binnenvelt 165
Bloemkampken 75, 86, 114, 151, 156, 191, 265
Bloemkempken, dat cleyn B. 151
Bongen kempken 151
Broeck 121, 165, 238, 247, 258
Broecxdell 149, 191, 228
Buiten de weertdijck 33A
Buytevelt 238, 247
Calvercampken 247
Cleynen weert 201
Coemenslant 151
Ermelant 281
Ganswey 156, 204
Geersbroeken, de 86
Gericken, de cleyne G. gelegen in den Broeck 76, 86, 121, 151, 213
Ghere, die grote G. 11, 76, 86, 114, 121, 151, 156,
213
Grasbroeck 20, 76, 121, 151, 224
Grasbroeck, dat Cleyn G. 151
Hekel, den 294
Hoeven, de 19, 39, 52, 228
Hoge Woerd/Weerdt 151, 184, 215, 216
Hostaet lant 52
Hoycamp 128, 121, 151
In het Broeck 18, 20, 28, 74, 107, 165, 258
Koesant 21, 22, 48A, 83, 138, 163, 167, 213, 239,
281, 313
Krejelt, den Nederste 47
Krelt, die 97
Lage Woerd 216
Langewand 184, 195, 213, 216, 233, 238, 247, 282,
319
Lewenrelant 26, 190
Moelenkamp 52
Musschentiendt 210
Nonnen kempkens 151
Nonnenlant 75
Nyerweert 89
Oostervelt 294, 310
Op de weerd 16, 18, 28, 34, 35, 46, 47, 50
Op de Woerd 114, 178, 199, 208, 213, 216, 218, 227,
244, 281, 294
Opt Middelvelt 18, 28
Opte Weert 247
Opten Hoogen wert 188, 223, 247
Perc, de 88
Proestcamp 121
Ra(ep)camp 124, 305
Raetsant 288
Rijsweerd 4, 11, 24, 47, 49, 50, 78, 79, 82, 90, 247
Runne, die gemeynt 136, 299
Runne, die Grote R. buiten de bandijk op de waard 47
Runne, die kleyne R. buiten de bandijk op de waard
47
Runnekens 177
Rutenborchse kamp 121, 177
Schetse weerden (= Koezand) 213
Steencampken op de hooge wert 80, 247
Steenenweert 169
Stommen Cuijll 302
Toetervincxen wall 171
Uiterweerden 247
Veluwe over den Broeckdyck 76, 151, 191
Vinckenacker 66, 247
Vossenis (eiland in de Waal) 12
Weide in de Waal gelegen 9
Westenhof 309
Wormcamp 86, 151, 156, 191, 213
Zandtwerdt op de hooge waard 118
Brouwerij De Vergulden Wagen 316
Brouwerij De Roskam 283A
Custorij 227
Fabryck 103, 113, 128
Gasthuys, den alden 51, 216
Herberg 31, 118, 263
Hof te IJzendoorn 64, 73, 151, 195, 206, 213, 214,
216, 227, 238, 246, 248, 251, 257, 264, 265, 268, 279, 281, 282, 294
Hostey (huis) 92, 96
In den Zwaen 73
Kapel 4, 11
Kerk 11, 29, 31, 42, 47, 67, 109, 113, 118, 130,
151, 165, 184, 200, 219, 223, 227, 232, 246, 250, 269, 271
Kerkhof 38, 87, 92, 96, 215, 283A
Kerkmuur 275
Lege Huis te IJzendoorn (Kasteel) 5, 86, 148
Molen 6, 16, 26, 43, 110, 140, 143, 165
Pastorie 111, 124, 198, 227, 291
Pottum, de 71, 72, 106, 179, 188, 207, 229, 247,
258, 261, 272, 278, 294
Sint Ewaldsaltaar 29, 101, 140, 210, 215, 255
Sint
Johansaltaar 24, 56, 61, 118, 149, 195, 215, 255
Sint
Matheusaltaar 124, 199, 210, 211, 215, 227, 246, 255
Vicarijhof
184
Alden dam in den waard 66
Bandijk 3, 26, 32, 42, 47, 66, 120, 123, 167, 177,
184, 201, 208, 212, 217, 225, 229, 258, 271, 275, 283A
Broeckdijck (zie straatnamen)
Dijkdoorbraak 41, 201, 258
Gemaal 26, 140
Graeft 80, 165, 208
Holthuiser dijk (te Aalst?) 258
Kribben 138
Landwetering 125, 159, 165, 177, 205, 217
Leygraaf 120, 144, 165
Linge 165
Middelzand 164, 168, 288, 308
Pun grave in den waard 47
Slachsze cuijl 165
Sluis 342, 123, 138, 165, 177, 201, 217
Slurpen 30, Wade Slorpen 207
Stranc (den alden weertstranc) 33, 48A, 204, 226
Uiterdijk 22
Weertdijk 26, 34, 35, 48A, 49, 138, 201, 226, 258
Weteringsche wal 128, 165, 199, 227, 258
Wilgenpas 136, 138, 226
Ambtman van Nederbetuwe 14, 16, 25, 36, 42, 57, 65,
79, 110, 115, 116, 120, 125, 130, 134, 135, 142, 144, 145, 146, 150, 153, 154,
157, 162, 165, 184, 236, 255, 258
Armen/Huijsarmen 107, 113, 177, 199, 227, 246, 283
Armenmeesters 320
Armenweerders 254
Auterpaep 38
Bakker 16, 278
Borg/erfwaarborg 24, 30, 33, 34, 35, 43, 46, 47, 58,
129, 250
Brouwer 95, 278
Buurmeester 42, 47, 62, 125, 165, 171, 177, 222,
252, 258, 270, 288
Collator 29, 111, 177, 198
Coopman 40, 223, 250
Delinquent 14, 157, 162, 287
Dief 21, 157
Dijkgraaf 115, 132, 258, 275, 290
Dijkschrijver 258
Dominee 256
Gedijkten 234
Geërfden 3, 42, 165, 177, 258, 288
Gerichtslieden te IJzendoorn 9, 35, 40, 42, 82, 87,
95, 113, 120, 130, 140, 141, 146, 154, 164, 166, 193, 198, 214, 218, 223, 230,
242, 249, 250, 252, 283A
Geswooren 42, 130, 177, 258
Getuigen 14, 21, 249, 252
Goudsmid 16
Heemraad 115, 258
Heer van de Hof te IJzendoorn 20, 23, 31, 34, 37,
38, 45, 49, 76, 86, 112, 114, 128, 131, 151, 155, 191, 193, 202, 206, 208, 209,
213, 214, 216, 230, 238, 244, 251
Heer van IJzendoorn 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 13, 14,
15, 19, 21, 22, 23, 26, 29, 37, 39, 42, 43, 44, 45, 49A, 54, 64, 75, 76, 78,
79, 80, 95, 103, 105, 108, 111, 118, 120, 126, 128, 131, 133, 136, 142, 143,
147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 157, 158, 160, 161, 162, 164, 168, 171, 176,
177, 181, 184, 185, 192, 195, 198, 200, 203, 209, 210, 219, 220, 221, 228, 230,
238, 248, 250, 258, 261, 266, 274, 286, 290
Kapelaan 4
Kerkenraad 267, 284
Kerkmeester 42, 47, 77, 113, 118, 177, 198, 227, 269
Kleermaker 278
Knecht 138
Koster (custos) 61, 246, 250, 251, 278
Kuijper 278
Leenheer 149, 192, 195, 228, 268, 281
Leijendekker 269
Linggen man 165
Mannen van de heer/leenmannen 23, 54, 131, 155, 192,
195, 200, 202
Meester 16
Molenaar 16, 278
Nabueren 42, 145, 147, 171, 177, 188
Pastoor 21, 38, 47, 61, 74, 79, 88, 99, 103, 107,
111, 118, 120, 132, 154, 161, 196, 207, 246, 258
Peijnder van Nederbetuwe 130
Predikant 196, 245, 262, 280, 284, 291, 319
Priester/Kerckenpriester 29, 42, 74, 99, 107, 140,
199, 227, 246
Rentmeijster 138
Richter te IJzendoorn 9, 35, 40, 42, 66, 82, 87, 95,
107, 120, 130, 141, 146, 148, 157, 166, 170, 175, 181, 183, 194, 197, 214, 223,
230, 242, 249, 250, 251, 252, 258, 259, 269, 282, 283A, 290
Schepenen 227, 241, 245, 249
Scherprechter 157
Schippers 41
Schoenmaker 278
Scholt 82, 113, 130, 140, 141, 165, 171, 177, 184,
206, 250, 278
Schrijver/secretaris 165, 170, 171, 174, 177, 192,
197, 206, 209, 220, 229, 250, 292
Slootgraver 278
Smid/Hoefsmid 8, 73, 146, 152, 272, 278
Snijder 16
Soldaten 204, 213, 232, 252
Stoelenmaker 281
Tijnsgenoten 53, 101, 102, 117, 128, 172, 206, 210,
251
Tijnsheer 52, 53, 59, 101, 102, 112, 117, 128, 210
Vagabonden 254
Vicaris 21, 61, 118, 240, 262, 285
Wassmouch 73
Wielendraaier 281
Zaecwoud 18, 24, 30, 31, 34, 35, 46, 47, 129, 156
Zevengevers 115, 212
Aardschouw 165, 225, 229, 234, 271
Befaring, 164
Bezetting, 175, 249
Bier 118, 147, 187
Boomgaard 16, 29, 138, 213, 214, 215, 226
Boter 118, 246, 249
Brood 118
Brouwketel 321
Buerwerk 165
Collatie 198, 280, 284
Dijkgeld 183
Dijkonderhoud 42, 165, 229, 258
Dijkschouw 134, 142, 165, 177, 229, 258
Dom van Utrecht (kapittel) 65, 98
Doodslag 117, 152, 263
Erwtenbonen 216
Froen (= Vroon), 122
Haring 113
Haver 135, 216
Hervorming 196
Kerkgoederen 245
Koorn 138, 184, 249, 281
Leenkamer 260, 294
Loofschouw 229, 324
Mest(wagen) 164, 165, 177
Oudmunster (kapittel) 11, 18, 37, 42, 48, 60, 81,
91, 94, 104, 141, 173, 182, 183, 184, 188, 203, 204, 245, 256
Paarden, 138, 165, 188, 251, 252, 261, 270, 278
Raapzaad 56
Sauvegarde 180, 235, 252
Schapenkaas 246, 249, 279, 281
Soemervaege 138
Stier 250
Tienden (van Oudmunster) 184
Tiendmaaltijd 183, 184, 187
Visserij 122, 146, 289
Was 128, 199, 227
Weerdbrieven 42, 177
Weteringschouw 258
Weits 110, 143, 251, 281
Wijngaard 16
Zalmkorven 146
Zomergarst 216
Buurmeester 16
Geërfden 258
Goederen pastoor van IJzendoorn 211, 215
Hoge Pottum 325
Kae 165, 275
Kerkmeester 223
Land (perceelnamen) 239
Meegraaf 303
Meeij 303
Merckschip 157, 252
Ochtense waard 32, 83, 138,
163
Op den Hoenninc 4, 11, 165
Pachthoven van het Hof te IJzendoorn 206
Pastoor 177
Predikant 223
Rekeningen over 1394, 17
Ruiters 232
Scholt 80, 144
Tien hofsteden 37
Tijnsen en erfpachten van het Hof te IJ. 121, 206,
251, 281
Alverlies 294
Bezittingen St. Matheus Vicarie 211
Broeckdijck 258
Dijkgave 115
Geerfden 115
Meel 215
Molendwang 6
Noerlingen 99
Oij 115
Ondergelopen percelen 188
Pastoor en kerk 11, 215
Predikant 265
Proosdijtienden 173, 183
Rekeningen over 1394, 17
Rosmolen 140, 143, 243(sig M, sig 38, 70, 72)
Ruiters 232
Tiendmaaltijd 187
Westeringen 11
Wijerweert 318
Lienden, huis ter Lede 263