EMIGRATIE EN MIGRATIE

 

 

Waarom trokken er veel Duitstalige personen naar (de) Nederland(en) in de 18de-20ste eeuw?

Duitstaligen trokken vaak als seizoensarbeiders naar onze streken. Velen van hen hebben zich hier gevestigd, maar het overgrote deel vertrok na gedane arbeid weer naar de 'Heimat'. Een boekje dat een aardig licht werpt op deze grote groep personen is: Kornelis Mulder, Hannekemaaiers en kiepkerels.

 

Zijn er passagierslijsten bewaard gebleven van emigranten? [top]

Van de passagierslijsten is een groot deel niet bewaard gebleven. Van de schepen die in de huidige Verenigde Staten en Canada zijn aangekomen bestaat bijvoorbeeld het boek van P.W. Philby, Passenger and immigration lists index. A guide to published arrival records of about 500.000 passengers who came to the United States and Canada in the seventeenth, eighteenth and nineteenth centuries. In deze delen zijn  emigranten uit diverse landen alfabetisch opgenomen. De bronnen waar deze gegevens van afkomstig zijn bevinden zich in de National Archives in Washington. Deze reeks is o.a. bij het Centraal Bureau voor Genealogie in Den Haag voorhanden.
U kunt kopieën verkrijgen van passagierlijsten zoals die in de Verenigde Staten zijn opgemaakt bij de National Archives and Records Administration (NARA Publications). Sinds april 2001 is online een database te doorzoeken via
Ellis Island, passagiers die naar Amerika kwamen 1892-1924.

In het archief van de Stallinga-Ganzevoort Holland Canada Collection (locatie: Roovelt Study Center in Middelburg) bevinden zich ook passagierslijsten op filmrol. Zie de inventaris; op de rollen ('reels') 7-10 zijn passagierslijsten te vinden.

Men moet zich bedenken dat met name voordat de grote emigratiestromen begonnen lang niet altijd gebruik werd gemaakt van passagiersschepen, maar van vrachtschepen waarop enkele passagiers meevoeren naar hun bestemming. Er was echter wel een beperkt aantal schepen die puur voor emigratiedoeleinden werd gebruikt. Om een idee te krijgen bestaat een aardige pagina op de site The Olive Tree. Datzelfde gold ook voor de VOC dienaren. Als zij - vrijwel zonder uitzondering in de wat hogere rangen - hun gezinsleden lieten overkomen, gingen deze mee aan boord van één van de de reguliere (vracht)schepen. Deze laatste groep is wel geregistreerd, al moet de naam van het schip bekend zijn of de datum van vertrek, om de - beknopte - gegevens te kunnen achterhalen.

Gegevens van de Holland Amerika Lijn (HAL) in Rotterdam, inclusief passagierslijsten, zijn aanwezig in het Gemeentearchief te Rotterdam, de thuishaven van dit bedrijf. Er is een website aan de HAL gewijd, maar ook over andere maatschappijen, zoals de Red Star Line, zijn online wel gegevens te vinden. Voor informatie over emigranten die vanuit Antwerpen vertrokken is een brochure in PDF-formaat beschikbaar, zowel in het Nederlands als in het Engels, uitgebracht door het Stadsarchief in Antwerpen (door op de taal te klikken laadt u deze file, die m.b.v. Acrobat Reader is te lezen).

Zover bekend zijn passagierslijsten waarop personen voorkomen uit (het huidige) België en Nederland die op internet zijn te vinden, opgenomen op de site Digitale Bronbewerkingen Nederland en Belgi� onder de rubriek Passagierlijsten.